‘Vereenvoudig wet -en regelgeving radicaal’

Publieke dienstverleners zoals de Nationale politie, de Belastingdienst, UWV en Rijkswaterstaat roepen de formerende partijen op tot radicale vereenvoudiging van wet -en regelgeving met minder details en uitzonderingen.

Systematisch doorlichten

Hoe ingewikkelder wet- en regelgeving is, hoe ingewikkelder het is voor burgers en ondernemers om te begrijpen waar ze aan toe zijn en voor publieke dienstverleners om de wet uit te voeren. Het Netwerk van Publieke Dienstverleners (NPD) roept de formerende partijen daarom op ‘om de wet systematisch door te lichten voor een algehele vereenvoudiging en concrete knelpunten versneld op te lossen’. Daarnaast benadrukt het NPD dat professionals in de uitvoering ‘meer ruimte nodig hebben om op basis van de bedoeling van de wet te kunnen werken, zodat burgers en ondernemers zo goed mogelijk geholpen worden’. Burgers hebben in hun dagelijkse leven veel contact met publieke dienstverleners, daarom zijn zij het gezicht van de overheid, aldus het NPD. ‘Uitvoerbare plannen vergroten het vertrouwen in de overheid en dragen bij aan onze samenleving. Daarom is het belangrijk om te blijven investeren in de publieke dienstverlening.’

Gesprek over oplossingen

Nederland staat de komende jaren voor grote maatschappelijke opgaven op thema’s die burgers en ondernemers direct raken, zoals woningtekort, armoedebestrijding, bestaanszekerheid en krapte op de arbeidsmarkt, schrijft NPD-voorzitter Nathalie van Berkel, lid van de raad van bestuur van UWV. ‘Doordat publieke dienstverleners dagelijks in contact staan met de samenleving, weten zij wat er speelt en kennen ze de grenzen van de mogelijkheden van de uitvoering.’ Het NPD wil daarom graag met de formerende partijen in gesprek over mogelijke oplossingen. ‘Wij vragen hen om zich in het nieuwe coalitieakkoord te concentreren op wat het kabinet wil bereiken; om vervolgens samen met de publieke dienstverleners te kijken hoe dit het beste gedaan kan worden.’

Meer samenwerking

Het NPD vindt dat bij die grote maatschappelijke thema’s een andere aanpak nodig is, omdat deze meer dan één dienstverlener of één ministerie raken. Burgers met een zorgvraag komen bijvoorbeeld terecht in de strafrechtketen. Anderen komen bij verschillende overheidsinstanties in de schulden en leven daardoor onder het bestaansminimum. Om tot oplossingen te komen zou er meer moeten worden samengewerkt tussen verschillende vakgebieden. Daarom pleit het NPD voor het opzetten van een ministeriële commissie waarin samenwerking tussen verschillende ministeries en publieke dienstverleners wordt georganiseerd. 'Samenwerking tussen ministeries, publieke dienstverleners en decentrale overheden is nodig om tot concrete oplossingen te komen voor burgers en ondernemers, aldus Van Berkel. Oplossingen zouden vaker gevonden moeten worden, door vanuit verschillende invalshoeken te kijken. ‘Die samenwerking gaat niet alleen vanzelf; maak dit politiek belangrijk.’

Beter gegevens delen

Het NPD constateert dat publieke dienstverleners meer en beter gegevens met elkaar moeten delen en knelpunten hierin sneller moeten worden opgelost, ‘zodat burgers en ondernemers niet van het kastje naar de muur worden gestuurd, dienstverlening beter op elkaar aansluit en er minder fouten en verrekeningen ontstaan’. Om meer gegevens te kunnen delen, is vaak aanpassing van wet- en regelgeving noodzakelijk. Om deze aanpassingen versneld op te pakken, werkt het NPD samen met diverse ministeries en vraagt het aandacht voor ‘de voorzetting en prioritering van deze aanpak’. ‘We kunnen een bijdrage leveren aan de vertaling van politieke wensen, keuzes en doelen naar concreet en uitvoerbaar beleid’, schrijft Van Berkel. ‘Het NPD staat klaar om al bij de coalitieonderhandelingen vanuit de uitvoering mee te denken over mogelijke oplossingen. We benadrukken dat we, als we iets willen veranderen, het samen moeten doen: uitvoering, beleid, politiek én samenleving.’

Staat van de Uitvoering

Vorig jaar bleek al uit de eerste Staat van de Uitvoering dat de complexiteit van de wetgeving en de stapeling van beleid het grootste knelpunt voor burgers, ondernemers en uitvoeringsorganisaties vormen. Om het vertrouwen in de overheid te verbeteren zouden politiek, beleid en uitvoering eerder en beter moeten samenwerken, was de conclusie. Diana Starmans, lid van de Raad van Bestuur van de Sociale Verzekeringsbank (SVB), zei destijds in een interview met Binnenlands Bestuur dat het begint met ‘het onderwerp op de agenda te zetten’. ‘Met de “Staat” brengen we urgentie vanuit verschillende domeinen in de hoop dat vereenvoudiging op de agenda komt in het volgende regeerakkoord, want in de laatste staat het helaas niet.’

Dag van de Publieke Dienstverlening

Om het voor elkaar te krijgen moesten politiek, beleid en uitvoering volgens haar samen om tafel gaan zitten om vanuit het perspectief van de burger nieuwe wet- en regelgeving te maken. ‘Dat gebeurde ook in de coronatijd, dus het kan wel.’ Op de Dag van de Publieke Dienstverlening in juni vorig jaar was het thema ‘Samen werken aan vereenvoudiging’ met nadrukkelijke aandacht voor het internationale perspectief. Nederland doet het in vergelijking met andere landen niet heel slecht, maar scoort beroerd als het gaat om het betrekken van burgers en ondernemers bij het ontwikkelen van de (digitale) dienstverlening. Ook is er meer verkokering tussen beleid en uitvoering dan elders.