Uitermark wil 1250 ambtenaren uit ABD knikkeren

Voor ruim 1200 van de circa 2000 managers van het rijk is er straks wellicht geen plek meer in de Algemene Bestuursdienst. Minister Uitermark van Binnenlandse Zaken wil bovendien dat de overblijvers minder snel doorschuiven naar een andere post.

Inhoudelijke kennis

De NSC-bewindsvrouw meldt die voornemens in een brief aan de Tweede Kamer, als eerste uitwerking van de in het regeerprogramma aangekondigde hervorming en versobering van de ABD, de pool van topambtenaren die leidinggeven bij de rijksoverheid. Behalve kostenbesparing is het doel een zwaarder accent te geven aan het ambtelijk vakmanschap wat onder andere meer gericht is op de leefwereld van mensen en inhoudelijke kennis.

Afdelingshoofden

Een versobering van de ABD vraagt volgens Uitermark om ‘het maken van keuzes in de huidige dienstverlening.’ Concreet werkt ze daarvoor een paar opties uit. Een belangrijke daarvan is het terugdringen van het aantal managementfuncties dat onder de ABD valt. Twee varianten liggen op tafel. De meest vergaande variant is om alle managementfuncties schaal 15 (directeuren, afdelingshoofden, divisiehoofden, projectmanagers) niet langer onderdeel uit te laten maken van de ABD. Daarbij gaat het naar schatting in totaal om 1250 functies. Dat is meer dan een halvering. Iets minder vergaand is de optie om alleen managementfuncties schaal 15 binnen uitvoeringsorganisaties die nu als ABD-managers zijn aangemerkt niet langer deel uit te laten maken van de ABD. Daarbij gaat het om circa 500 functies.

Talenten

Door de reductie kan de ABD-dienstverlening volgens de minister worden geconcentreerd op topambtenaren binnen de rijksdienst met de grootste verantwoordelijkheid. Wel moet er wat haar betreft op een of andere manier rijksbreed zicht blijven op talentvolle medewerkers die de potentie hebben om door te groeien naar topfuncties. Voor die groep moet bovendien een gericht ontwikkelaanbod op het gebied van leiderschap en ambtelijk vakmanschap beschikbaar blijven.

Roulatie

Ander onderdeel van het plan om te komen tot een verbetering van de ABD is het terugbrengen van de functieroulatie binnen de topambtenaren. Conform het huidige beleid wisselen die om de zoveel tijd van post. Maar in plaats van de gewenste vijf tot zeven jaar, wisselen ze gemiddeld na amper vier jaar al van functie. Dat bleek uit onderzoek van de Universiteit van Utrecht. Centraal moet het belang van inhoudelijke betrokkenheid en behoud van kennis komen staan in plaats van een specifieke benoemingstermijn.

Politieke wensen

Verder is het de bedoeling dat topambtenaren van het rijk structureel gaan werken aan hun ontwikkeling en hun vakmanschap. Daaronder vallen volgens Uitermark onder meer ‘de noodzaak van directe verbinding met mensen en een scherp besef van de democratische rechtsstaat en wat dit vraagt van ambtenaren.’ Opvallend zinnetje in de Kamerbrief is dat ze van de topambtenaren expliciet vraagt ‘om acceptatie dat ook politieke wensen zorgvuldig worden uitgewerkt.’

Absolute topambtenaren zoals secretarissen-generaal en directeuren-generaal, en inspecteurs generaal (samen zo’n 100 in getal) zullen minimaal 40 uur per jaar aan hun ontwikkeling moeten werken en een persoonlijk publiek leiderschapsplan (PPL) dienen op te stellen waarin ze aangeven hoe aan de eigen professionele en persoonlijke ontwikkeling wordt gewerkt.

Met al deze maatregelen denkt Uitermark te komen ‘tot een ambtenarenkorps dat beter gereed is voor de maatschappelijke opgaven.’