Partijloze Cicilia aan de slag als gedeputeerde … op Bonaire

Anjelica Cicilia had het prima voor elkaar in Nederland, maar de lokroep van Bonaire was onweerstaanbaar. Razendsnel werd de ir. er beëdigd als partijloos gedeputeerde. De bestuurscultuur op het eiland moet veranderen. ‘Politieke kleur mag er niet toe doen.’

Power woman

‘Anjelica, ik heb een plan, maar dat kan niet doorgaan zonder jou. Zou je hiernaartoe willen komen om ons eiland
samen mooier te maken?’ Clark Abraham belt. De partijleider van de Partido Democrático Boneriano heeft baanbrekende plannen met Bonaire. Hij wil het flamingo-eiland anders gaan besturen, maar daarvoor heeft hij wel het ‘nieuwe’ en partijloze gezicht van Anjelica Cicilia (46) nodig. Ze woont al jaren met plezier in Nederland en wordt in de vastgoedwereld gevierd als power woman.

Bestuurscultuur

Voor Cicilia komt het telefoontje van Abraham als een donderslag bij heldere hemel, maar voor de populairste politicus op Bonaire is het het sluitstuk van een politieke zet om korte metten te maken met de bestuurscultuur op het eiland. Op zijn initiatief stuurt de eilandsraad de drie bestuurders (gedeputeerden) met een motie van wantrouwen naar huis, en sluit de oppositieleider in een oogwenk een coalitieakkoord met M21 en het onafhankelijke raadslid Cyrill Vrolijk. Direct na het vallen van het college op 18 oktober, belt hij Cicilia in Rotterdam, op donderdagochtend bespreekt zij de smeekbede uit Bonaire met haar echtgenoot, vrijdagochtend zegt ze haar baan bij Achmea Real Estate op, en op zondag stapt ze in de KL767. Cicilia: ‘In afwachting van een verklaring omtrent het gedrag, die op vrijdag met spoed werd ingediend, zodat ik op dinsdag 24 oktober beëdigd kon worden.’ Aldus geschiedt, met steun van alle negen leden van de eilandsraad.

Laks

Cicilia is binnengehaald als partijloos expert, en dat vindt ze een groot voordeel. ‘Ik ben niet gebonden aan een coalitie die op basis van kleuren dit eiland bestuurt. Als expert kan ik zeggen: we hebben met elkaar unaniem op vijftig punten een bestuursakkoord afgesproken en als expert vind ik dat we dít moeten doen. Ik kan op de inhoud discussiëren.’ Haar portefeuille ruimte en ontwikkeling is daarbij wel één van de lastigste, vreest ze. ‘Beleid en wetgeving zijn achterhaald. De bouwverordening waarmee we moeten werken stamt uit 1961. Er is wel een herziening geweest in 1994, maar die was heel beperkt. De huidige regels bieden veel ruimte voor eigen interpretatie. We zijn daardoor in het verleden te laks met onze gebouwde omgeving omgegaan. Waardevolle monumentale panden zijn gesloopt, en de nieuwbouw heeft weinig bijgedragen aan ons erfgoed. Dat kun je niet terugdraaien, maar je kunt er wel voor zorgen dat het vanaf nu anders gaat. Er moet niet alleen beter worden nagedacht over de architectuur, maar ook over de openbare ruimte en de inrichting van de infrastructuur.’

Geen staf

Wethouders die in Nederland de boel overnemen nadat het vorige college is gevallen, komen in een gespreid bedje terecht. Dossiers worden overgedragen, (beleids)ambtenaren staan de nieuwe bestuurders bij. Business as usual. Nee, dan Bonaire. Cicilia: ‘Ik kom in een gebouw, en ik heb helemaal niks. Geen staf, geen e-mailadres, geen laptop. Niemand neemt de telefoon op. Ik heb vier werkplekken voor mensen die ik moet aannemen voor mijn bureau. Ik ben door mijn kennissenlijst gelopen en heb inmiddels twee adviseurs van Bonaire aangenomen. Maar dat is natuurlijk supermis aan het systeem. Er moet toch een ambtelijk apparaat zijn dat los van de gedeputeerden zijn werk doet?’

Inhuur

Omdat het openbaar lichaam Bonaire vakkundigheid ontbeert, werkten voorgaande besturen graag met zogenoemde overeenkomsten van opdracht, waarbij zelfstandigen werken voor het openbaar lichaam. Omdat ze niet anders konden, en omdat het gebruik was. Cicilia: ‘Als je de kennis niet in huis hebt, dan kan ik begrijpen dat je die inhuurt, maar het moet niet de basis van je organisatie zijn. Ik ben consultant geweest, dus ik weet goed hoe aantrekkelijk dat advieswerk is. Ben je eenmaal binnen, dan zorg je ervoor dat de opdracht zoooolang mogelijk doorgaat. Dat moet echt anders. De basis moet op orde zijn. We moeten zelf binnen onze organisatie structureel kennis en ervaring opbouwen.’

Ambtenaren

Cicilia: ‘Stel, dit college valt morgen, dan gaan alle medewerkers van de bureaus van de gedeputeerden naar huis. Na een paar maanden stopt hun salaris. Ze hebben geen job-zekerheid. Daar willen we ook vanaf. Ik wil niet iemand binnenhalen die straks geen werk meer heeft omdat ik naar huis word gestuurd. We willen één bureau van gedeputeerden – meervoud. Een algemene bestuursdienst die zich ondersteund voelt en los van de politieke kleur veilig zijn werk kan doen.’ Cicilia zou willen dat die ambtenaren Bonairianen zijn. ‘Op Bonaire doen academici nu werk op mbo-niveau omdat er onvoldoende jobs zijn. De jobs moeten er zeker komen in de bestuursdienst, die ook open moet staan voor hoogopgeleide Bonairianen uit Nederland. Ik hoop dat zij het aandurven om, net als ik, hun hart te volgen en ons komen helpen. Ik zal ze met open armen ontvangen.’

Lees het volledige interview in Binnenlands Bestuur nr. 21 van deze week.