‘Ik ben misschien te netjes geweest’

Sanneke Vermeulen stapt in september 2024 op als wethouder in Roosendaal. Ze heeft genoeg van het ‘pestgedrag’ en het ‘gekonkel’. ‘Als ik niet de ware reden van mijn ontslag had genoemd, was er geen onderzoek naar de bestuurscultuur gekomen.’

Droom wordt nachtmerrie

Sanneke Vermeulen (32) had zich er zoveel van voorgesteld: wethouder in de stad waar je bent geboren en getogen. Op je 30ste nog wel, en dat met een enorme visuele handicap. Maar wat begint als een droom wordt een nachtmerrie. Vermeulen meldt na minder dan twee jaar dat ze opstapt. ‘Ik heb de pech gehad dat een paar mensen in het college en in mijn eigen fractie er alles aan deden om mij weg te krijgen. Ik ben ervan overtuigd dat ze mij niet hadden bespot en het leven zuurgemaakt als ik niet bijna blind was geweest.’

Jeugdige aanwinst

‘Een jeugdige aanwinst voor het college van burgemeester en wethouders’, meldt de Roosendaalse VVD triomfantelijk als Vermeulen op 29 september 2022 wordt geïnstalleerd als wethouder. ‘Ik twijfelde ook niet aan de steun uit mijn partij. Ik had bij de raadsverkiezingen 53 procent van de stemmen binnengehaald en de VVD steunde mijn wethouderschap unaniem. Ik kende de mensen met wie ik in het college kwam en ik had nooit moeite met ze gehad’, zegt Vermeulen.

Maar in de late zomer van 2023 realiseert ze zich dat de poten onder haar stoel worden weggezaagd. De gemeenteraad delibereert over de parkeervisie voor 2040. Vermeulen: ‘Mijn eigen partij ging er met gestrekt been in. Dat deden ze onder het mom van het dualisme, zeiden ze. Zelfs als dat zo was, en het was niet zo, dan doe je dat niet zo. Je kunt niet van een wethouder verwachten dat de visie van één partij helemaal de visie van het college wordt.’

Vermeulen hoort van ambtenaren ook dat ze belachelijk wordt gemaakt in het college en in de raad. ‘Als ik aan het woord was, rolden mensen met hun ogen. Wetende dat ik dat niet kon zien, lieten ze elkaar merken wat ze van me vonden. Ze maakten misbruik van mijn handicap. Ik zie vijf tot tien procent scherp. Ik heb de zeldzame oogziekte bilaterale aniridie. In beide ogen heb ik geen iris. Ik heb mij nooit als een slachtoffer gezien en gedragen. Ik ben een doorzetter. Je wordt niet zomaar topsporter en medaillewinnaar bij de Paralympische Spelen. Ik verwacht geen voorkeursbehandeling, maar je mag van een college van burgemeester en wethouders wél verwachten dat ze je fatsoenlijk behandelen.’

Pestcultuur

Het begint Vermeulen ook op te vallen dat er directe lijntjes zijn tussen de VVD en de lokale partij in het college. Vermeulen: ‘Dat je verantwoording moet afleggen is zoals het hoort, maar wat niet hoort is dat de VVD-fractie konkelt met de lokale partij in het college. Ik hoorde op dinsdag tijdens het collegeberaad wat ik op maandagavond in de fractievergadering had gezegd.’ Wat ze had misdaan? ‘Dat is gissen. Er is mij nooit verteld dat ik mijn werk niet goed deed. Afgunst bij mijn eigen partij? Uit het Roosendaalse hoorde ik dat de lokale partij, een afsplitsing van de VVD, niet op mijn populariteit zat te wachten met de verkiezingen van 2026 in het vooruitzicht.’

Vermeulen merkt ook dat ze niet de enige is die lijdt onder de pestcultuur in het stadskantoor. ‘Ambtenaren kwamen naar me toe met verhalen over de verrotte bestuurscultuur. Ze wisten dat ik meemaakte wat zij ook meemaakten. Als ambtenaren in de agenda zagen dat ik er op vrijdag was en de anderen niet, dan deden ze hun verhaal bij mij.'

Vertrouwen opzeggen

Niet de oppositie, maar de coalitiepartijen VVD en VLP Roosendaal wilden van haar af, zegt Vermeulen. Volgens BN DeStem sloten ze daartoe een verbond. VVD-fractievoorzitter Menno Nefs neemt uiteindelijk het heft in handen en meldt de kersverse burgemeester Mark Buijs (VVD) eind juni 2024 dat de VVD het vertrouwen in haar eigen wethouder gaat opzeggen. ‘Terwijl de gesprekken met een bemiddelaar nog liepen. Wat zegt dat over je intentie om de samenwerking te verbeteren?’

Bestuur niet akkoord

In de gesprekken met de bemiddelaar is de VVD-fractie over één ding duidelijk: Sanneke moet opkrassen. Vermeulen gaat in conclaaf met het bestuur van de lokale VVD. ‘Het lokale bestuur was woest. Ze wisten van niets.’ Fractievoorzitter Nefs geeft Vermeulen 36 uur om haar vertrek als wethouder aan te kondigen. Ze krijgt uiteindelijk een zomerlang respijt om alles op een rijtje te zetten. ‘Als de fractie het vertrouwen in je opzegt, kun je eigenlijk maar één ding doen: opstappen.’ Maar het VVD-bestuur grijpt in en accepteert niet zomaar Vermeulens ontslag. ‘De affaire raakte namelijk niet alleen mij, maar ook de partij.’ Het bestuur stelt een écht mediationtraject voor, waarmee de fractie en Vermeulen akkoord gaan.

Vermeulen: ‘Het begon erop te lijken dat het de wethouder van de lokale partij niet zou lukken om mij via de fractie van de VVD weg te krijgen.’ VLP-wethouder en coalitieleider Arwen van Gestel belt in augustus het VVD-bestuur in Roosendaal. Voorzitter Marlon Frijters zegt daarover in BN DeStem: ‘Hij deelde mee dat een aantal wethouders, maar niet allemaal, het vertrouwen in Sanneke had opgezegd. En zij wilden dat wij ons als bestuur daarin zouden mengen. We kregen de indruk dat wij haar moesten bewegen om op te stappen.’

Sanneke Vermeulen zit er compleet doorheen. Op woensdag 4 september stuurt ze een mail naar burgemeester Buijs. Vermeulen: ‘Ik vertelde hem dat ik overwoog om mijn ontslag in te dienen. Hij wenste me sterkte bij mijn overwegingen en schreef dat ik altijd contact kon opnemen als ik behoefte had om te sparren. Vriendelijk, maar het voelde als een laatste duwtje.’

Grensoverschrijdend gedrag

Vermeulen verstuurt op zondag 8 september haar ontslagbrief. Opeens komen uit het gemeentehuis verhalen over grensoverschrijdend gedrag. De beschuldigende vingers wijzen naar VLP-wethouders Van Gestel en Evelien van der Star. Vermeulen noemt hen niet in haar ontslagbrief, en nu ook niet, maar iedereen weet wie volgens haar, en anderen, de pestkoppen zijn. ‘Collega’s voelden zich onveilig bij wethouder Arwen van Gestel’, kopt BN DeStem op 10 september. ‘Zijn wil is wet. En wie daar tegenin gaat, wordt tegengewerkt of eruit geknikkerd.’ Nog dezelfde dag stapt Van Gestel op.

Al snel besluit de gemeenteraad dat er een onderzoek moet komen naar de Roosendaalse bestuurscultuur. Onderzoeks- en adviesbureau & Van de Laar in Eindhoven is daar deze maand mee begonnen en zou in mei klaar moeten zijn. De leden van de VVD-netwerkafdeling Roosendaal-Woensdrecht droegen op hun beurt het netwerkbestuur op een onafhankelijk onderzoek te beginnen naar de rol van de fractie in Vermeulens vertrek.

Gesprek op gang

Het wethouderschap was lang niet altijd kommer en kwel, besluit Vermeulen. ‘Ik heb een enorm fijne tijd gehad met de ambtenaren, met de gemeenteraad, met de ondernemers, met de mensen op straat. Daarom baal ik er zo van dat sommigen mij het leven zuur maakten. Misschien had ik nooit aan het wethouderschap moeten beginnen, want ik heb nooit mijzelf kunnen zijn. Maar had ik dit mogen verwachten? Nee, ik denk het niet. Ik ben misschien te netjes geweest, maar ik was niet naïef. Met mijn ontslag is het gesprek op gang gekomen over een bestuurscultuur waarin pesten, intimidatie en machtsmisbruik konden gedijen.’