Agenda's ministers nog steeds niet transparant

De politieke lobby in Nederland is al jarenlang een schimmig gebeuren. Ons land kent geen lobbyregister, wel openbare agenda’s van de bewindspersonen. Maar hoe goed worden die bijgehouden? Nou, niet zo goed, constateert Open State Foundation uit eigen onderzoek in de maanden juli en augustus. Afspraken worden niet opgenomen in agenda’s en als ze er wel in staan is slechts 13 procent compleet ingevuld.

Transparantie verbeteren

De Tweede Kamer heeft in de afgelopen jaren diverse malen aangedrongen op het goed bijhouden van de openbare agenda’s. In 2022 dienen Omtzigt en Dassen zelfs een initiatiefnota in waarin zij pleiten voor een lobbyregister. Het vorige kabinet beloofde de transparantie te verbeteren door de openbare agenda’s netjes bij te houden, volgens de Uitvoeringsrichtlijn Openbare agenda bewindslieden (zie onder andere de brief aan de Tweede Kamer van 3 mei 2023).

Opvallend weinig openbaar

Open State Foundation analyseerde de gepubliceerde agenda-afspraken van de bewindslieden. In hun eerste maanden hebben de 29 ministers en staatssecretarissen in totaal 160 afspraken met externe partijen (niet-overheid) openbaar gemaakt. Dat is opvallend weinig in een periode waarin werd gewerkt aan het regeerprogramma. Ze concluderen dat de openbare agenda’s niet compleet zijn. Ze vonden 33 afspraken terug op sociale media die niet te vinden waren in de gepubliceerde agenda’s. Daarbij vallen grote verschillen op: zo had minister Eppo Bruins 14 externe afspraken, terwijl de ministers Marjolein Faber, Caspar Veldkamp, David van Weel en Eddy van Hijum, en de staatssecretarissen Jurgen Nobel en Eddie van Marum helemaal geen externe contacten gehad zouden hebben.

Serv Wiemers, directeur Open State Foundation: ‘Het is een ronduit valse start van dit kabinet dat belooft in te zetten op goed bestuur en het herstel van vertrouwen. Vooral de vrijwel lege agenda van minister Uitermark, verantwoordelijk voor transparant bestuur en lid van Omtzigt’s partij die eerder nog het voortouw nam op dit thema, is onbegrijpelijk.’

Compliment voor VWS en Agema

Een compliment wordt uitgedeeld aan het ministerie van VWS en minister Fleur Agema. Van de 11 afspraken van Agema waren er 10 openbaar gemaakt. dus 91 procent compleet. En van de in totaal 28 afspraken van de drie bewindspersonen was 50 procent van de afspraken was compleet ingevuld.

In het afgelopen vrijdag gepresenteerde regeerprogramma staat: ‘Ook bevorderen we transparantie van bewindspersonen. We voeren de GRECO-aanbevelingen (Group of States Against Corruption, red) uit die zien op het integriteitsbeleid van bewindspersonen.’ De praktijk blijkt dus weerbarstig. Het voornemen staat in scherp contract met de praktijk van de eerste maanden van deze regering, constateert Open State Foundation.