Steden: geef ons meer invloed in VN

Steden willen een grotere rol in de Verenigde Naties, schrijven ze in een open brief. ‘Lokale vraagstukken zijn steeds vaker internationaal verweven’, aldus Haags burgemeester Jan van Zanen. 

Formele participatie 

Het wordt tijd dat de VN de belangrijke rol van steden erkent en dat institutionele hervormingen leiden tot formele participatie van steden in internationale besluitvormingsprocessen. Dat schrijven de burgemeesters bij gelegenheid van de 75ste verjaardag van de Verenigde Naties in een open brief van het Global Parliament of Mayors. Het Global Parliament of Mayors (GPM) is een bestuursorgaan van, voor en door burgemeesters. Het GPM wordt georganiseerd door een veertigtal leden waaronder in NL Amsterdam, Rotterdam Den Haag Utrecht Nijmegen en wereldwijd steden als Amman, Rabat, Kaapstad, Dakar, Durban, Dayton, Palermo, katowice en Hebron. Het GPM wordt daarnaast wereldwijd gesteund door honderden burgemeesters die GPM resoluties en statements onderschrijven. Het GPM is lid van de Global Taskforce en werkt samen met partners zoals Eurocities, US Conference of Mayors, Peace in our Cities, en UN organisaties zoals UN habitat en Unicef.

Niet toegerust
De coronacrisis maakt duidelijk dat het internationale systeem van natiestaten niet toegerust is om grote uitdagingen aan te gaan als het andere instituties en politieke lagen uitsluit, schrijven de burgemeesters. Dat geldt ook voor uitdagingen als migratie, identiteitspolitiek en klimaatverandering. De burgemeesters wijzen erop dat 90 procent van de maatregelen voor klimaatadaptatie op lokaal niveau moet worden gerealiseerd en 65 procent van de duurzame ontwikkelingsdoelen.

Prima moment
De 75ste verjaardag van de VN is volgens de steden een prima moment om te komen tot een ander internationaal politiek systeem: de United Nations and Cities of the World. Burgemeester Jan van Zanen van Vrede- en Veiligheidsstad Den Haag steunt vanuit zijn voorzitterschap van de VNG de oproep.

Mondiale uitdagingen
‘De VN zet zich al jarenlang in voor vrede, recht en duurzaamheid, alsook voor verregaande internationale samenwerking’, aldus Van Zanen. ‘Het is belangrijk om te beseffen dat gemeenten in Nederland én wereldwijd dit ook doen. Lokale vraagstukken zijn steeds vaker internationaal verweven. Relaties met steden in landen zijn belangrijk. Om van elkaar te leren, om samen mondiale uitdagingen aan te gaan en een signaal af te geven richting nationale overheden en internationale organisaties over de bijdragen die gemeenten elke dag leveren aan de internationale agenda's die zij ondertekenen.’

Dicht bij burgers
Van Zanen verwacht interesse. ‘Bij de VN is er meer en meer besef dat gemeenten niet alleen uitvoerders zijn, maar ook politieke entiteiten, en ook nog eens heel dicht bij de burgers. Afgelopen zomer nog bracht de VN een policy brief over de impact van COVID-19 op steden uit. Secretaris-generaal Guterres benadrukte bij de lancering dat juist lokale overheden aan de frontlinie ­stonden tijdens de crisis en de publieke dienstverlening overeind hielden. Én dat de herstelplannen ook vooral uitwerking krijgen op lokaal niveau.’

Adviseur
Steden zitten al aan tafel als adviseur. De inbreng van lokale en regionale overheden richting de VN is geïnstitutionaliseerd via wereldkoepel United Cities and Local Governments (www.uclg.org).
De UCLG verenigt alle lokale overheden en hun verenigingen van gemeenten. In Nederland verloopt de vertegenwoordiging via de VNG. De UCLG is een geaccrediteerde partner van de VN en heeft op dit moment een consultatieve status binnen VN-vergaderingen.

Steviger plek  
De inzet is volgens Van Zanen om een steviger ‘seat at the table’ te krijgen: op korte termijn via de observer-status; op lange termijn pleit de UCLG voor een transformatie van het multilaterale stelsel, dat ruimte biedt voor multi-level governance.