Segers (CU) wil flink meer budget voor gemeenten

Als het aan de ChristenUnie ligt, wordt het budget voor gemeenten de komende jaren flink bijgeplust. De verhoudingen tussen rijksoverheid en gemeenten zijn behoorlijk verzuurd door het continue gekissebis over (on)voldoende budget. Daar moet een einde aan komen.

Oren en ogen

De lokale overheid is wat ChristenUnie-lijsttrekker Gert-Jan Segers betreft ook daadwerkelijk de eerste overheid. Een overheid die een belangrijke rol heeft te spelen in het sociale beleid van Nederland. ‘Zij zijn de oren, ogen en handen voor burgers die kwetsbaar zijn, die het van de overheid moeten hebben, maar die vaak het gevoel hebben dat ze van het kastje naar de muur worden gestuurd.’ Lokale overheden moeten wel in staat worden gesteld om die rol te vervullen, voegt Segers daar meteen aan toe. En daar wringt de schoen.

 

Funest

‘Het rijk heeft in 2015 taken neergelegd bij gemeenten, met een korting daarbij. Dat is funest geweest. Er moet geld bij’, aldus Segers. Hij doelt daarbij met name op de Jeugdwet en de Wmo 2015. In het 144 pagina’s tellende verkiezingsprogramma van de ChristenUnie staat dat de incidentele extra bijdragen voor de jeugdzorg structureel moeten worden. ‘Het gaat dan om 300 miljoen euro per jaar’, aldus Segers. Wat de Wmo betreft, wil de partij af van het inkomensonafhankelijke Wmo-abonnementstarief. Vanwege de aanzuigende werking die dit tot gevolg heeft, lopen de tekorten bij gemeenten verder op.

De huishoudelijke hulp moet beschikbaar blijven voor mensen die het echt nodig hebben, vindt Segers. De keuze over wat er in de plaats van dat abonnementstarief moet komen en wie recht heeft op huishoudelijke ondersteuning, wil hij aan gemeenten zelf overlaten. ‘Het keukentafelgesprek is belangrijk. Ik wil lokale overheden daarin de vrijheid geven.’ Hij hoopt dat daarmee ook de verhouding tussen rijksoverheid en lokale overheid verbeterd. ‘Die verhoudingen zijn verzuurd geraakt. Gemeenten zien zich geconfronteerd met die aanzuigende werking en kwamen in opstand. Ik vind het frustrerend dat iets dat heel mooi begon in toch wel bittere verhoudingen eindigde. We moeten investeren in het herstel van die verhoudingen.’

 

Verbeten

Zo’n verhitte discussie over geld wordt de laatste tijd welhaast continu gevoerd, ziet Segers. Ook bij bijvoorbeeld de nieuwe Wet inburgering. ‘Alle gemeenten zijn daar inhoudelijk enthousiast over, evenals alle andere betrokken partijen. Maar onmiddellijk ontstaat een heel verbeten discussie over geld. Bij elke vraag die de rijksoverheid stelt, zie je dat lokale overheden en VNG zich schrap zetten. Zij zeggen dan: “Ho eens even. We kennen jullie onderhand. Bij iedere nieuwe taak die jullie aan gemeenten overdragen, gaat er de kaasschaaf overheen zodat wij niet met het budget uitkomen.” Ik snap dat wantrouwen wel.’

 

Opschalingskorting weg

Segers wil daar een einde aan maken. ‘We moeten in kaart brengen wat de taken van gemeenten zijn, wat ons ideaal is als het gaat om lokale taakuitvoering en hoe we dat in de praktijk willen zien landen. Het budget moet volgend zijn. Daar moet het gesprek over worden gevoerd.’ Het gaat dan niet alleen om de taken in het sociaal domein, maar om het hele takenpakket van de lokale overheid en het budget dat de rijksoverheid daarvoor vrijmaakt. Een onafhankelijke scheidsrechter, zoals de Algemene Rekenkamer, zou die rekensom moeten maken. Segers wil ook de opschalingskorting afschaffen en gemeenten ruimte bieden tot het heffen van lokale heffingen. Al deze ingrediënten moeten bij de berekening van het benodigde budget voor gemeenten door die onafhankelijke scheidsrechter worden meegenomen. Voor de verkiezingen zou die rekensom er wat Segers betreft moeten liggen, zodat die bij de formatie van een nieuw kabinet kan worden meegenomen. ‘Ik wil gemeenten de ruimte bieden om dat te doen waar ze goed in zijn. En dat is dat maatwerk, dat een op een contact, dat is die overheid met ogen en oren.’

 

Lees het hele interview met Gert-Jan Segers in Binnenlands Bestuur nr. 1 van deze week. Het is het eerste deel van een serie interviews met lijsttrekkers, in aanloop naar de Kamerverkiezingen van maart.