Marijnissen (SP): geen nieuwe decentralisaties

Gemeenten hebben de komende tijd hun handen vol aan de zorg en ondersteuning aan hun kwetsbare inwoners. Wat SP-lijsttrekker Lilian Marijnissen betreft, worden er daarom voorlopig geen nieuwe taken bij gemeenten ‘over de schutting gegooid’. Dus geen Omgevingswet en geen doordecentralisatie beschermd wonen. Wel moeten gemeenten structureel meer geld krijgen.

Idiote keuzes

‘Wat we echt voor gemeenten willen regelen, is dat ze voldoende geld hebben om goede keuzes te kunnen maken’, stelt SP-lijsstrekker Lilian Marijnissen, gevraagd naar wat het belangrijkste is dat de SP de komende vier jaar voor gemeenten wil regelen. ‘Gemeenten worden nu echter voor idiote keuzes gesteld. Die keuzes zijn vaak noodgedwongen financieel gedreven, waardoor mensen in de knel komen. Mensen krijgen niet meer de zorg die ze nodig hebben en voorzieningen moeten worden gesloten. Daar moet een einde aan komen.’

700 miljoen extra

Die financiële nood is volgens Marijnissen voor een belangrijk deel veroorzaakt door de hoeveelheid extra taken die de gemeenten er de afgelopen jaren bij hebben gekregen. Altijd zonder extra budget, maar juist vaak met een forse budgetkorting zoals bij de Wmo, de Jeugdwet en de Participatiewet. ‘Daar komt de coronacrisis nog eens overheen. Van onze wethouders en raadsleden uit verschillende gemeenten hoor ik dat het echt niet meer gaat. We willen dat het gemeentefonds de komende vier jaar structureel met 700 miljoen euro wordt opgehoogd.’

Trap op-trap af

Daarnaast moet wat de SP betreft ook de zogeheten trap op-trap af systematiek worden afgeschaft. Via die systematiek krijgen gemeenten meer geld als het rijk meer uitgeeft dan begroot en minder als het rijk minder uitgeeft dan in de begroting was opgenomen. ‘We willen toe naar een betere financiering van gemeenten. In coronatijd zie je dat gemeenten het nog moeilijker hebben en voor keuzes komen te staan waarvan wij zeggen dat zij die keuzes niet zouden hoeven moeten te maken.’

Geen Omgevingswet

De SP vindt dat er de komende jaren pas op de plaats moet worden gemaakt met het nog meer decentraliseren van taken. ‘Gezien wat er de afgelopen jaren allemaal bij gemeenten over de schutting is gegooid, is het wel even genoeg is geweest. Bovendien zitten we nu in een dikke crisis. Het is in mijn ogen verstandig om ervoor te zorgen dat de meest kwetsbaren in onze samenleving, die de overheid nu het hardste nodig hebben, worden geholpen. Gemeenten moeten de ruimte en de middelen hebben om voor deze mensen het goede te doen.’ Dat heeft wat Marijnissen betreft gevolgen voor de plannen rondom de Omgevingswet en de doordecentralisatie beschermd wonen. ‘Wat de SP betreft draaien we de invoering van de Omgevingswet terug. Ook van de doordecentralisatie beschermd wonen zijn we geen voorstander.’

Gemeentelijk basispakket Wmo

De eigen bijdrage voor de Wmo moet worden afgeschaft en er moet gemeentelijk basispakket komen voor onder andere de huishoudelijke hulp, begeleiding, dagbesteding en respijtzorg, wil de SP verder. ‘Wij zijn tegen postcodezorg. Als je zorg nodig hebt, heb je die nodig. Het mag niet afhankelijk van de gemeente zijn of je die benodigde zorg krijgt. Dat leidt tot rechtsongelijkheid’, verduidelijkt Marijnissen. ‘Ongeacht in welke gemeente je woont of welke postcode je hebt; iedere Nederlander is in ieder geval verzekerd van dat basispakket.’ Daarmee verdwijnt in de ogen van Marijnissen de gemeentelijke beleidsvrijheid niet. ‘Hoe een en ander wordt geregeld, is aan gemeenten.’

Aanpakken leegstand

De SP wil de wooncrisis op diverse manieren aanpakken. De partij wil een nationaal woonplan, waarbij gemeenten meer mogelijkheden krijgen leegstand van kantoren, winkels en bedrijfspanden aan te pakken. ‘Wat ons betreft wordt wettelijk vastgelegd dat gemeenten bouwers kunnen verplichten die leegstand aan te pakken.’ In dat nationaal bouwplan moeten afspraken worden vastgelegd over de realisatie van duurzame en betaalbare woningen. Minimaal 40 procent moet voor de sociale huursector worden gebouwd.

Lees het hele interview met Lilian Marijnissen in Binnenlands Bestuur nr. 2. Dit is het tweede deel van een serie interviews met lijsttrekkers, in aanloop naar de Kamerverkiezingen van maart.