‘Minister’ met een missie

Raadslid Brink zet gehandicaptenzaken op de agenda

Knappe jongen die Rick Brink in zijn invalidekar kan bijhouden. Alsof hij er al jaren bivakkeert, zoeft de minister van gehandicaptenzaken behendig door het KRO-NCRV-gebouw in Hilversum. Hup de lift in, snel eruit, pasje tegen de deurpost, deur open en dicht, aanschuiven aan tafel en kom maar op met je prangende vragen over zijn ministerschap. Brink, 1.04 meter en lijdend aan een erfelijke bindweefselziekte, kan alles vertellen over het leven van een gehandicapt mens. En ook als hij dát doet – nuchter en blijmoedig in onvervalst Sallands – kun je hem amper bijhouden. ‘Dat maak ik al mijn hele leven mee: mensen vinden mij zielig, totdat ik mijn mond opendoe’, lacht Brink (33).

Minister De Jonge bestiert in het kabinet gehandicaptenzorg, maar met zijn hippe puntschoenen en kwieke tred is hij niet bepaald het boegbeeld van ‘s lands 1,8 miljoen mensen met een beperking. Hij doet de gehandicaptenzorg erbij. Gehandicapten komen er bekaaid vanaf in Den Haag, vond en vindt televisiepresentator Lucille Werner (bekend van het programma Lingo), en ze startte begin dit jaar een campagne voor een minister van gehandicaptenzaken die ‘lobbyt, wetgeving ter discussie stelt, nieuwe ideeën lanceert en goede plannen in de praktijk brengt.’ Dat werd dus op 17 juni tijdens een televisieavond in het Kurhaus raadslid Rick Brink uit Hardenberg. De minister wordt tot volgend jaar juli door de omroep betaald en hij heeft een klein team van mediaspecialisten.

Omdat Hardenberg ‘van alles ver weg is’ en hij overal in het land zijn gezicht wil laten zien, heeft minister Brink van Hilversum zijn standplaats gemaakt. Brink mag vanuit ‘t Gooi opereren en hij mag zijn baan in Hardenberg hebben opgezegd, raadslid blijft de minister wel. Vorig jaar haalde Brink de finale van de verkiezing van het beste raadslid. Hij introduceerde bijvoorbeeld het jeugdlintje voor jongeren die zich inzetten voor de gemeente.

Wethouder
Brink werd in juni minister, maar met het grootste gemak was hij een jaar eerder wethouder geworden. Rick Brink (CDA): ‘Ik had het misschien wel kunnen doen, maar ik vond mijzelf nog vrij jong en niet allround genoeg. Je moet als wethouder echt het verschil kunnen maken. En ik vroeg mij ook af: word ik blij van een fulltimebaan in dit gemeentehuis? Als voorzitter kon ik mij in een fractie met vijf nieuwe raadsleden met veel politieke zaken bezighouden én ik kon dat combineren met een baan in het bedrijfsleven.’

Het fractievoorzitterschap in Hardenberg en het ministerschap in Hilversum kan hij níet combineren. Rick Brink was nog geen week minister van gehandicaptenzaken, of hij zat al aan bij de ministerraad in Den Haag. Twee dagen eerder had ‘zijn’ provincie Overijssel een motie aangenomen om met Brink een actieplan te ontwikkelen. Vorige maand was Brink present bij een bijeenkomst in Den Haag over het vergroten van de deelname van politieke bestuurders met een handicap. Slechts een half procent van onze politieke bestuurders heeft een beperking. Rick Brink: ‘Heel veel gehandicapten missen de ondersteuning die ze nodig hebben om een politiek ambt te vervullen. Het zit hem in praktische dingen: je weet nooit hoe laat de raadsvergadering is afgelopen. Maar je wilt wél veilig en goed naar huis kunnen. Ik kan zelf rijden in een aangepaste auto, maar er zijn heel veel gehandicapten die dat niet kunnen.

Maar het zit ook in de dingen rondom een raadsvergadering: je jas ophangen, een tablet meenemen, naar het toilet gaan. Dat moet beter in gemeenten. Soms heeft het met lef te maken. Je moet je mening durven geven en je moet hem ook durven verdedigen. Mensen met een beperking vinden dat vaak lastig.’ Hardenberg paste de raadszaal aan toen Rick Brink in 2014 voor het CDA in de gemeenteraad werd gekozen. Er kwam een nieuw spreekgestoelte, waardoor ook Brink het woord kon voeren. ‘En wat je dan ziet, is dat meer mensen met een beperking de raad toespreken. Ze willen graag iets over de afvalstoffenheffing zeggen, maar liever niet aan een zielig tafeltje. Nee, gewoon op de plek waar het hoort.’

We zijn tien minuten onderweg en dan zijn het gehandicapten en dan weer mensen met een beperking: mijnheer de minister, wat is het nou? ‘Ik vind het zelf ook een lastige hoor. Ik gebruik die termen door elkaar’, lacht Rick Brink. ‘Mensen zijn nooit gehandicapt; ze hebben een handicap. Ik merk dat het overgrote deel van de doelgroep het liefst praat over mensen met een beperking. Beperking of gehandicapt – eigenlijk zouden we het daar niet over moeten hebben. Nederland zou geen ‘drempels’ moeten hebben.’

In beweging
Maar die heeft ons landje wel. Rick Brink: ‘Nederland is in beweging: de toegankelijkheid is vergroot, de Wajongregeling wordt vereenvoudigd, maar in vergelijking met de Scandinavische landen lopen wij achter. Achthonderdduizend mensen met een beperking die zouden willen werken, doen dat niet. In België zijn gehandicaptenzaken verankerd in de regering. Wij kiezen een minister van gehandicaptenzaken via een televisieshow, maar eigenlijk zou ik minister in Den Haag moeten zijn.’ Brink zegt het en bedenkt zich. Niet omdat hij lijdt aan valse bescheidenheid, maar omdat hij nu als minister in een mediaorganisatie ‘ongelooflijk veel’ kan betekenen voor Nederlanders met een beperking. ‘Misschien wel meer dan de minister in Den Haag. Ik ben minister met een camera. Wij kunnen onmiddellijk misstanden aan de kaak stellen. Wij hoeven hier in Hilversum geen ambtelijk overleg te voeren’

Rick Brink hoopt dat hij met zijn snelheid en daadkracht zo veel indruk maakt dat een minister van gehandicaptenzaken ‘er bij de volgende formatie gewoon kan komen.’ Tegen die tijd is Rick Brink minister van gehandicaptenzaken af, want zijn ministerschap in Hilversum duurt een jaar. Brink, voor wie het glas van jongs af half vol en nooit half leeg was, vindt dat alleen maar leuk. ‘Het dwingt je om tempo te maken; om gas te geven en om geconcentreerd te blijven. Na een jaar wil ik hebben aangetoond dat een minister van gehandicapten zaken zin heeft. Dat ik het beleid begrijpelijker heb gemaakt en dichter bij de doelgroep heb gebracht met initiatieven waar politiek Den Haag niet aan dacht. Nederland moet ervaren dat een minister van gehandicaptenzaken werkt.’

Dan moet KRO-NCRV het komende jaar wel in beeld blijven met zijn minister van gehandicaptenzaken. Reken er dus maar op dat Rick Brink om de zoveel maanden op de zeepkist klimt om nieuws te maken (‘waar de minister echt iets van moet vinden’), maar de lange(re) termijn wordt niet vergeten. ‘We houden onze ogen en oren open voor de actualiteit, maar we maken wel onze thema’s.’ Volgende maand presenteert de minister zijn vijf sporen voor de toekomst (‘de thema’s van Rick’). Hij geeft veel om inclusieve speeltuinen, maximale toegang tot regulier basisonderwijs en het terugdringen van eenzaamheid onder gehandicapten. Brink: ‘Ik zie dat er veel aandacht is voor eenzame senioren, en dat snap ik helemaal, maar reken erop dat er in dit land ook veel mensen zijn die niet mee kunnen op vakantie omdat ze niet in het vliegtuig passen. Of omdat ze in een revalidatiecentrum zitten. Die eenzaamheid maakt mensen met een beperking ziek.’

Actieplan
Het actieplan dat Overijssel met minister Brink gaat opstellen, omvat een paar inclusieve speeltuinen in de provincie. Burgemeester Peter Snijders van Hardenberg meldde na Brinks uitverkiezing tot minister dat zijn eigen gemeente hem ook zo’n speeltuin geeft. Een inclusieve speeltuin van tweehonderd bij veertig meter vlakbij de Kotermeersplas in Dedemsvaart. ‘Het wordt een plek waar kinderen elkaar accepteren, ongeacht wie ze zijn of wat ze kunnen. Er moet voor ieder kind wat te doen zijn. Een ontwerpster gaat met de speeltuinbende op zoek naar de toestellen’, zegt de glimmende Brink. ‘Kinderen met een beperking staan er niet aan de kant en kinderen zonder beperking hoeven kinderen met een beperking niet eng te vinden.’

Onder andere omdat ze bang zijn eng gevonden te worden, leggen gehandicapten moeilijk sociale contacten. Dat begint op school. Kinderen met een beperking zouden daarom volledig opgenomen moeten worden in het reguliere onderwijs, vindt minister Rick. ‘Stel je voor: je vriendjes gaan naar een bepaalde school, en jij wordt opgehaald door een busje want jij gaat naar een andere school. Je komt thuis en je vriendjes zijn op een verjaardagsfeestje. Jij bent daar niet bij, want de uitnodigingen zijn op school uitgedeeld. Dat richt heel veel schade aan bij die kinderen.

We moeten in Nederland het onderwijssysteem zo inrichten dat we de ondersteuning van het speciale onderwijs aanbieden in reguliere basisscholen. Kinderen met een beperking worden er weerbaar van. Ze zouden alles moeten kunnen doen op de plek waar ze wonen.’

 Rick Brink kon dat als jochie ook. ‘Mijn ouders waren heel creatief, waardoor ik altijd overal bij kon zijn. Ik zat op een reguliere basisschool waar het bestuur echt goed meedacht. De mytylschool had een ambulante begeleider op mijn school, waardoor ik achter ons huis naar een gewone basisschool kon. Ik was Rick, met een rolstoel.’ Op school niet, maar op straat had Rick wel veel bekijks. ‘“Rick jongen, als je Frans Bauer heet, kijken mensen ook naar je”, zei mijn vader. “Maak het nou niet te zwaar.” Toen ik puber was, kwamen de mobieltjes op. Ik wilde er ook één. “Dan moet je wel een baantje zoeken”, zei mijn vader. Wat moest ik doen? Ik kon nog geen pak melk optillen. Vakkenvullen was dus geen optie. Samen met mijn moeder heb ik alle bedrijven die een baantje voor mij zouden kunnen hebben een brief geschreven. Uiteindelijk ben ik bij de taxicentrale terechtgekomen, waar ik de ritten aannam. Ik heb er vijf jaar gewerkt en er een fantastische tijd gehad.’

Geen onderscheid
Nuchtere ouders in Overijssel, zou dat het geheim van minister Rick zijn? ‘Ze hebben niet alle obstakels uit de weg geruimd die mijn ontwikkeling in de weg stonden. Ik heb geleerd voor mijzelf op te komen. Ze waren wel beschermend, maar ze sloegen daar niet in door. Er was geen onderscheid tussen mijn zus en ik. Als ik een nieuwe rolstoel kreeg, dan kreeg zij een nieuwe fiets.

Zij dachten helemaal niet: oh, oh, Rick zit een stoel, wat vreselijk. Rick heeft een rolstoel omdat hij anders niet uit huis komt. Wees blij dat-ie zo’n ding heeft, want anders moet-ie de hele dag binnen zitten. Ik heb veel gehad aan die boerennuchterheid. Probeer het beste eruit te halen en laat kinderen met een beperking meedoen en zélf nadenken.’

CV
Rick Brink (Hardenberg, 1985) studeerde bedrijfskunde aan de Christelijke Hogeschool Windesheim in Zwolle. Hij werkte van 2005 tot 2019 bij de Dion groep in Hardenberg. In 2014 werd Brink raadslid voor het CDA in Hardenberg. In 2018 werd hij fractievoorzitter. Op 17 juni van dit jaar werd Brink tijdens een televisie-uitzending van KRONCRV in het Kurhaus gekozen tot ‘s lands eerste minister van gehandicaptenzaken.