Den Haag: 45 procent meer integriteitsmeldingen

In 2022 kwamen bij het Meldpunt Integriteit van de gemeente Den Haag 45 procent meer meldingen binnen dan het jaar ervoor (176 tegenover 121). De stijging verklaart de gemeente deels door de grotere bewustwording door de vele landelijke publieke discussies over grensoverschrijdend gedrag.

Meldregeling

Dat blijkt uit het Jaarverslag 2022 van Bureau Integriteit van de gemeente Den Haag. Het college wijt de stijging van het aantal meldingen over ongewenste omgangsvormen eveneens aan de gewijzigde meldregeling per 1 januari 2022. Deze worden niet langer bij de verschillende vertrouwenspersonen, maar centraal bij één meldpunt geregistreerd. Het college onderschrijft de bewustwording. ‘Alle medewerkers moeten veilig kunnen werken. In geval van mogelijke integriteitsschendingen moeten zij die in alle vrijheid kunnen melden. De drempel om meldingen te doen is daarom bewust laag.’

Laagdrempelig

Het centraal georganiseerde Bureau Integriteit is op 1 juli 2021 formeel van start gestaan en wil een laagdrempelig expertisebureau zijn, dus niet alleen een plek om een formele melding te doen van een vermoeden van een integriteitsschending, maar ook een plek ‘waar je vrij kunt sparren over een dilemma of vraag die je als medewerker of leidinggevende hebt’. ‘Het is goed om te zien dat hier in 2022 veelvuldig gebruik van is gemaakt’, aldus het bureau in het jaarverslag 2022.

Grensoverschrijdend

Het ging bij de meldingen onder meer om vermoedens van ongewenste omgangsvormen, zoals grensoverschrijdend gedrag, en misbruik van informatie, zoals het inkijken van niet-werkgerelateerde data, maar ook om ongepaste gedragingen in de privésfeer die in strijd zijn met de gedragscode van de gemeente, zoals ongepaste berichten op sociale media. De gemeente stelt meldingen over de schending van integriteit altijd serieus te nemen, waar nodig onderzoek te doen en in te grijpen als een medewerker van de gemeente in de fout is gegaan.

Gesprek

Bij iets meer dan de helft van de meldingen (93 van de 176) in 2022 waren de vermoedens van schendingen onvoldoende concreet om verder op te pakken of ten onrechte gemeld bij Bureau Integriteit. Het ging dan bijvoorbeeld om algemene vragen rond dienstverlening of meldingen die bedoeld waren voor andere organisaties. 52 meldingen zijn door de eigen leidinggevende met de betrokken medewerker besproken. Na een gesprek kijkt men of er sprake is van een schending en of nadere werkafspraken nodig zijn. Indien gepast wordt een (disciplinaire) maatregel opgelegd.

Vervalsen

Bij 31 meldingen volgde nader onderzoek, waarvan er 22 in het verslagjaar werden afgerond. In 13 van die 22 gevallen bleek sprake van een integriteitsschending. De opgelegde maatregelen bij de vastgestelde schendingen varieerden van een waarschuwing tot ontslag en aangifte bij de politie. Dat laatste was onder meer het geval bij een medewerker die een e-mail had vervalst en na een melding van een verdenking van vals opgemaakte identiteitsbewijzen.

Ontslag

Ontslag volgde ook voor een medewerker die informatie uit een systeem had gelekt en voor een medewerker die een aanvraag voor een uitkering van een bekende versneld had behandeld en daar een geschenk voor had gekregen. Een medewerker die andere medewerkers meermaals fysiek had bedreigd werd ontslagen, terwijl een andere medewerker hiervoor een waarschuwing kreeg. Einde dienstverband was er ook voor een leidinggevende die richting medewerkers meerdere malen seksuele opmerkingen had gemaakt en voor een medewerker die tijdens zijn dienst seksuele handelingen verrichtte. Negen onderzoeken waren in 2022 nog niet afgerond.

Vertrouwenspersonen

Bureau Integriteit richt zich naast bescherming en handhaving dus ook op bewustwording over integriteit. Zo stimuleerde het bureau die bewustwording in 2022 met 971 trainingen en workshops waaraan ruim 2000 ambtenaren deelnamen. Die grotere bewustwording leidde niet alleen tot meer meldingen, maar ook tot meer consulten bij de 35 vertrouwenspersonen, waarvan één centrale en een externe. Daarbij wordt benadrukt dat in 2022 de coronamaatregelen eindigden en grotendeels het thuiswerken ook. In 2022 ondersteunde de externe vertrouwenspersoon 25 medewerkers. De vertrouwenspersonen werden door 220 medewerkers benaderd voor een consult ongewenste omgangsvormen, een toename van 10 procent ten opzichte van 2021.

Intimidatie

Het ging hier om verschillende ongewenste omgangsvormen, in totaal 270, verdeeld over zeven verschillende categorieën. Uitschieter was intimidatie (81), gevolgd door ‘andere ongewenste omgangsvormen’ (62), zoals ‘liegen’ en ‘disrespectvolle bejegening’. 41 keer ging het om ‘pesten’, 39 keer om ‘intimidatie in relatie tot een arbeidsconflict’. Twintig consulten gingen over agressie en geweld en vijftien over seksuele intimidatie. Discriminatie was twaalf keer onderwerp van gesprek. In totaal spraken 26 medewerkers met een vertrouwenspersoon over een vermoeden van een integriteitsschending. 13 medewerkers werden door een vertrouwenspersoon ondersteund als betrokkene of getuige bij een integriteitsonderzoek ‘en/of een andere situatie op de werkvloer waar een medewerker was beschuldigd van een vermoeden van een integriteitsschending’.