Provincies hanteren verschillende integriteitsregels

Provincies houden er heel verschillende afspraken op na bij het bevorderen van integriteit en transparantie van gedeputeerden. Dat blijkt uit onderzoek van de Volkskrant en Open State Foundation. ‘Integriteit is eerder een kwestie van het “gewoon doen”’, aldus de Groningse cdk René Paas, namens de provincies.

Limburg

Niet alleen zijn er verschillen tussen de twaalf provincies bij de screening bij het aantreden van gedeputeerden, ook de afkoelperiode na vertrek, opgave van neveninkomsten, toegankelijkheid van openbare agenda’s en het bijhouden van schenkingen zijn niet eenduidig, laat het onderzoek zien. Utrecht en Limburg scoren het best op deze punten. Noord-Holland, Noord-Brabant en Overijssel doen het juist minder goed dan de andere provincies.

Gedragscode

Een voorbeeld is de gedragscode die provincies hanteren. Waar Zuid-Holland, Utrecht en Limburg nog recente gedragscodes hebben en in Gelderland aan een herziening wordt gewerkt, is in Noord-Holland de gedragscode inmiddels elf jaar oud, aldus het onderzoek. Een ander voorbeeld is het screenen van kandidaat-gedeputeerden. In Utrecht is dat enkel voorbehouden aan de commissaris van de koning. In Drenthe en Limburg doet zowel een externe commissie als een commissie voor onderzoek van de geloofsbrieven een onderzoek. Andere provincies kiezen voor een van beide.

Afkoelperiode

Andere opvallende resultaten zijn dat bij geen van de provincies afspraken van gedeputeerden met belangenbehartigers in een openbare agenda worden bijgehouden. Flevoland, Utrecht, Noord-Brabant en Limburg zijn de enige provincies met een openbaar online register van geschenken dat goed wordt bijgehouden. Ook in de mate van transparantie over nevenfuncties bestaan grote verschillen tussen provincies. Enkel Limburg, Gelderland, Groningen, Utrecht en Zuid-Holland zijn transparant over wat een gedeputeerde eventueel met zijn betaalde bijbaan verdient. Verder zijn Limburg en Utrecht de enige provincies met een periode van twee jaar als afkoelperiode voor gedeputeerden na vertrek. Bij alle andere provincies mag een gedeputeerde al een jaar na vertrek lobbyen op het provinciehuis.

Gesprek

In de Volkskrant stelt minister Hanke Bruins Slot van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties dat het onderzoek niet aantoont dat provincies zich niet aan de wet houden. Wel ziet ze dat sommige provincies bij de vaststelling van de gedragscode verder gaan dan andere provincies. Ze ziet in het opnieuw vaststellen van deze codes een gelegenheid om het gezamenlijke gesprek over ‘belangrijke en gedeelde integriteitsnormen en -waarden’ aan te gaan. ‘Een goed moment hiervoor is als de nieuwe Provinciale Staten zijn geïnstalleerd.’ Emile Roemer, cdk van Limburg, deelt de resultaten van het onderzoek op zijn LinkedIn-pagina. 'Fijn om te zien dat onze inspanningen vruchten afwerpen', schrijft hij. 'Er is natuurlijk nog veel ruimte voor verbetering, maar we zijn op de goede weg!' 

Gewoon doen

In een reactie richting Binnenlands Bestuur laat het Interprovinciaal Overleg (IPO) weten dat het thema integriteit in de portefeuille zit van de cdk’s en de Groningse cdk René Paas het onderwerp onder zich heeft in de Kring van Commissarissen. Die stelt in de Volkskrant dat het bij integriteit om meer gaat dan het stellen van nieuwe regels of aanscherping van regels.  ‘Al kan blijken dat dit tóch nodig is. Integriteit is eerder een kwestie van het “gewoon doen”, het laten “zien” in je gedrag en handelen als provinciebestuurder in de dagelijkse praktijk, en ook transparant zijn over bijvoorbeeld nevenfuncties. Dat bevorder je door het bespreekbaar te maken en elkaar erop aan te spreken.’