Kranten
Iedere morgen ploffen er vier ochtendkranten op mijn deurmat: de Volkskrant, Trouw, de Telegraaf en het Nederlands Dagblad. Als ik ze uit heb, hoor ik de brievenbus opnieuw klepperen, en vallen de avondbladen op de mat. Ik ben dol op kranten. Ik houd van de geur, van het knisperende papier, en ik kijk graag hoe ze hun nieuws selecteren en het brengen.
De gestage teloorgang van de kranten zie ik dan ook met lede ogen aan. Door de opkomst van het web en de gratis informatie via websites, door de opkomst van blogs en bloggers, hebben kranten voor veel mensen veel van hun relevantie verloren. Het aantal advertenties, naast de abonnementsgelden een belangrijke bron van inkomsten, liep gestaag terug, een ontwikkeling die door de kreditecrisis alleen nog maar in een stroomversnelling is geraakt.
Trouw en de Volkskrant werden dit jaar overgenomen door de Persgroep, de uitgeverij van de Belg Christian van Thillo. Men zegt dat hij een man is met een hart voor kranten, en ik heb geen argumenten die het tegendeel bewijzen. Maar om zijn kranten in leven te houden, moet hij flink saneren. In de personeelsbestanden van de Volkskrant en Trouw, zo is vandaag bekend geworden, wordt flink gesneden: twintig procent van de medewerkers wordt op korte termijn (vóór 1 april 2010) ontslagen. Er verdwijnen niet alleen banen bij de afdelingen marketing en ict, maar ook bij de redacties. In totaal moeten bij de Volkskrant en Trouw vijftig journalisten ander werk gaan zoeken.
Dat is diep triest. Zulke aantallen hakken er in. Ik vraag me af of kranten nog wel volwaardige, journalistiek verantwoorde producten kunnen blijven leveren. Soms merk je nu al, denk ik soms, dat lang niet meer alle artikelen op de nieuwspagina’s door journalisten worden geschreven, maar door stagiaires aan de hand van de berichten van persbureaus in elkaar worden gefrommeld, en dat er daarna ook geen geld meer blijkt te zijn voor een volwaardig bezette eindredactie. Met als gevolg dat er soms gekke dingen doorheen glippen.
Democratie kan alleen bestaan bij een vakkundige pers. Democratie veronderstelt immers de aanwezigheid van burgers die adequaat geïnformeerd zijn, zich op grond van die informatie een duidelijk oordeel over een vraagstuk hebben kunnen vormen en vervolgens een weloverwogen stem kunnen uitbrengen.
De pers moet niet alleen van hoge kwaliteit zijn, maar ook divers. Burgers kunnen een zaak immers niet van alle kanten bekijken wanneer de belichting steeds vanuit dezelfde hoek op elk onderwerp valt. Wat dat betreft hebben we in Nederland nog een lange weg te gaan.
Er ploffen dagelijks vele kranten op mijn deurmat, maar echt onderling verschillen doen ze niet. Uiteindelijk zijn ze allemaal zo’n beetje links van het midden, zoals zo heel veel andere dingen in Nederland. Een fatsoenlijk rechts-conservatief medium hebben we niet. Misschien dat het komt met Wakker Nederland van Fons van Westerloo.
Die eenzijdigheid in de vaderlandse pers relativeert het nieuws van vandaag weer een beetje: er wordt gensneden in meer van hetzelfde. Wat blijft is en blijft in veel opzichten onderling inwisselbaar.
Bart Jan Spruyt
De regionale editie van het AD/Utrechts Nieuwsblad lijkt bijzonder veel op de editie van het Brabants dagblad. Ook al krijgt een omgevallen vrachtwagen met bieten in de regio waar het gebeurd is wellicht meer aandacht. Waarom het verlies van mijn club (Ajax) minstens door 10 verschillende journalisten moet worden beschreven is mij een raadsel.
Toen de persen, na het drukken van het dagblad, stil stonden is men begonnen met de gratis huis aan huis bladen. Zo kon de dure drukpers benut worden. Het gaat met deze bladen redelijk goed qua nieuws dicht bij huis en de daarbij behorende advertenties. Mede daarom worden dagbladen minder gelezen.
Het eigen gezicht van de dagbladen is nauwelijks herkenbaar. (de vet onderstreepte koppen in De Telegraaf die de mensen meestal op het verkeerde been zetten, niet meegerekend)
Hoofdredactie commentaren vertonen tegenwoordig ook een beeld van 'de kool en de geit' sparen.
Een ander fenomeen is het grote aantal colomns waarvan ik eigenlijk allen nog maar Jan Blokker, Joup van 't Hek en Tonny van der Meulen lees.
Wat moet je met die franje? Goedkoop als bladvulling?
En natuurlijk, de nieuwe media, zo kom ik ook aan minstens 4 kranten per dag.
Deze ging over kranten en als commissaris bij een uitgeverijbedrijf valt je blik hierop en reageer ik.