Hoe maak je als gemeente je sociale teams klaar voor de toekomst?

De opstartfase van de transities Wmo en Jeugdwet is bijna achter de rug. Tijd dus om de uitvoering te transformeren. Veel gemeenten werken al toe naar sociale teams (alias wijk- of gebiedsteams). Maar dit is een lastig en grootscheeps traject. Hoe maak je hierin nu de juiste keuzes?

De drie belangrijkste stappen naar succes

1. Evalueer eerst; bouw dan pas uit
Wil je je sociale teams vanuit een pilot opschalen naar brede teams voor de hele gemeente? Dan is het van belang eerst de pilot te evalueren. Natuurlijk zijn de meeste teams nog geen geoliede machine. Maar je kunt wel beoordelen of ze op weg zijn naar efficiënt en effectief functioneren. Welke taken moeten zij bijvoorbeeld nog oppakken of verder ontwikkelen? Worden de doelen bereikt? Hoe is de samenwerking met maatschappelijke partners? En verloopt de sturing van de teams naar wens?

2. Bewaak proces en voortgang
Weet je waar je sociale teams nu staan én waar je in de toekomst naartoe wilt? Ontwikkel dan een plan voor de doorontwikkeling. De eerste jaren zullen draaien om de vorming van het team, de cultuur, processen, medewerkers, relatie met maatschappelijke partners en positie in het sociaal domein. Dit proces vraagt om continue aandacht. Goede sturing op proces en voortgang is dan essentieel voor het behalen van je doelen.

3. Kies voor juiste structuur
Veel sociale teams zijn gestart onder de vleugels van de gemeente. Er is een tijdelijke structuur opgezet, waarbij de betrokken organisaties via detachering meedoen in de teams. Dat werkt prima in de verkennende fase, maar op termijn is een duurzamer scenario nodig. Je kunt kiezen uit een aantal varianten:

→ Onderdeel van de gemeente
Dit sluit nauw aan bij de manier waarop gemeenten hun taken in het sociaal domein tot nu toe hebben georganiseerd.
+ Je hebt direct invloed op de uitvoering, processen en budgetten. Dit is prettig als de (financiële) risico’s groot zijn.
– Een concrete, afgebakende en innovatieve opdracht ontbreekt vaak. Hierdoor is het commitment van het sociaal team aan financiële en maatschappelijke doelen beperkt. Verandering, resultaatgerichtheid en effectiviteit blijven achter.

→ Onderdeel van een lokale maatschappelijke organisatie
Breng je je sociale teams onder bij een lokale maatschappelijke organisatie? Dan word je als gemeente opdrachtgever en regievoerder, en ben je niet langer uitvoerder.
+ Je stelt zelf de financiële en maatschappelijke (beleids)kaders vast. Innovatie laat je over aan de markt, die vaak beter kan vernieuwen en inspelen op veranderingen.
– Het is een uitdaging om grip te houden op budgetten. Voor de Wmo, Jeugdwet en Wwb geldt een open-eind-financiering. De dienstverlening mag tenslotte niet stoppen wanneer het geld op is. Als gemeente blijf je hiervoor eindverantwoordelijk.

→ Zelfstandig opererende, door de overheid gefinancierde organisatie
Sociale teams moeten nu zelf zorgen voor de dienstverlening in hun werkgebied. De gemeente is opdrachtgever en regisseur. Dit scenario is de meest onafhankelijke variant, met een structuur die zo min mogelijk is opgelegd.
+ De teams krijgen de vrijheid om midden in het sociaal domein te opereren. Budgetten voor nulde-, eerste- en tweedelijns zorg beleg je bij de onafhankelijke uitvoeringsorganisatie. Zo creëer je een integraal belang om besparing te realiseren.
– Je hebt minder directe sturingsmogelijkheden; op zowel inhoud als budget.

Support nodig?
KplusV kan helpen bij de evaluatie, doorontwikkeling en structuur van je sociale teams. Dat doen wij met gedegen onderzoek en inspirerende adviezen. We implementeren altijd in nauwe verbinding met de lokale spelers en klanten. Interesse? Adviseur Janine Steenbergen staat je graag te woord.