Hoe bescherm je privacy van burgers na decentralisaties?
Onderzoek laat zien: gemeenten kunnen nog méér doen.
Door de decentralisaties in het sociaal domein hebben gemeenten sinds 2015 veel meer informatie over burgers dan voorheen. Deze gegevens zijn nodig om inwoners de juiste zorg en ondersteuning te bieden, maar raken ook hun privacy. Uit onderzoek van KplusV blijkt dat gemeenten maatregelen hebben getroffen. Toch is er nog heel wat werk aan de winkel.
Tot vorig jaar ging er vanuit de bevolkingsadministratie, bijstand en gemeentelijke belastingen al een grote hoeveelheid persoonlijke gegevens door de handen van gemeenten. Dat is alleen maar meer geworden nu zij een bredere verantwoordelijkheid dragen voor jeugd, zorg en sociale zekerheid. Deze informatie wordt niet alleen intern uitgewisseld, maar ook met bijvoorbeeld zorgaanbieders en zorgverzekeraars. Gemeenten moeten hiermee goed en zorgvuldig omgaan, zodat de privacy van inwoners niet in het geding komt.
KplusV deed onderzoek in een aantal gemeenten en ziet dat zij wel degelijk acties hebben genomen. Vooral voor een betrouwbare digitale opslag en overdracht van informatie. Zo werken ze met beveiligde data-uitwisselingsprogramma’s, zijn er geautoriseerde medewerkers aangewezen en bestaat er een clean desk-policy. Maar gemeenten kunnen nog méér doen. Burgers moeten er tenslotte op kunnen vertrouwen dat hun gegevens in goede handen zijn bij hun gemeente.
Betrek je inwoners erbij
Het is daarom zaak dat de bescherming van persoonsgegevens, vormgegeven vanuit de wet- en regelgeving, wordt vertaald naar specifieke en soms eigen lokale situaties. En hiervoor zijn helder beleid en goede uitvoeringsafspraken nodig. Ook kunnen gemeenten hun inwoners erbij betrekken. Want welke informatie kan en mag volgens hen opgeslagen en gedeeld worden?
Daarnaast valt er terrein te winnen door duidelijkheid te scheppen voor gemeentemedewerkers. Zodat iedereen weet wat wel en niet geoorloofd is. Vooral bij gegevensuitwisseling in interne processen, zoals facturering, post en archief. Maar ook voor telefonisten en receptionisten. Of voor de leden van het college en de raad.
|
Voorbeelden van dilemma’s De gemeente wil inzicht krijgen in de klantvriendelijkheid van de ambtenaren die in haar sociale wijkteams werken. Hiervoor stelt de afdeling Onderzoek en Voorlichting samen met de personeelsafdeling een enquête op. Aan de afdeling Sociaal domein vragen zij een adresbestand met alle betrokken inwoners. Een migrantengezin krijgt ondersteuning van de gemeente bij zijn integratie. De Participatiewet en Wet maatschappelijke ondersteuning zijn het uitgangspunt. Daarvoor heeft het gemeentelijk team inzage in gegevens over opleiding, schoolverzuim en sociaal netwerk. Omdat de politie een van de gezinsleden in het vizier heeft als mogelijk radicaliserend, wil zij de gemeentelijke gegevens inzien. Vanuit de aanpak ‘één gezin, één plan, één regisseur’ voor multiprobleemgezinnen houdt de gemeente periodiek overleg. Geen van de aanwezigen heeft een overzicht van de zorg- en ondersteuningsvragen per cliënt. Daarom komen alle cliënten aan bod. Ook degenen die maar één hulpvraag hebben. |
Is in deze voorbeelden de privacy goed bewaakt? Weegt het doel van de vraag naar gegevens zwaarder dan de gedeeltelijke opheffing van de privacybescherming? Wie mogen toegang hebben tot de systemen met gevoelige informatie? De gemeenteraad moet zich hierover buigen en medewerkers richtlijnen en beleid meegeven, zodat zij zich gesteund weten in hun handelen. En cliënten moeten erop kunnen rekenen dat de richtlijnen worden nageleefd en er regelmatig audits plaatsvinden.
Aan de slag
Herkent jouw gemeente deze vraagstukken en wil je hiermee aan de slag? KplusV bekijkt graag hoe het ervoor staat in jouw gemeente. We kunnen je vervolgens helpen met een gestructureerde aanpak en implementatie van privacybeleid. Interesse? Neem dan eens contact op met Geert van Dijk.
Plaats als eerste een reactie
U moet ingelogd zijn om een reactie te kunnen plaatsen.