Ecosysteem optimaliseren? Gebruik Ecosystem Canvas©

In vijf stappen van begrip naar grip.

De term ecosystemen heeft een vlucht genomen: veel bedrijven, overheden en kennisinstellingen zeggen er deel van uit te maken of eraan mee te bouwen. Maar waar hebben we het eigenlijk over? En als de definitie al niet duidelijk is, hoe kun je zo’n ecosysteem dan verbeteren én innovatie en ondernemerschap naar een hoger plan tillen? Het Ecosystem Canvas© van KplusV brengt overheden en netwerkorganisaties in vijf stappen van begrip naar grip.

1. Afbakenen: wat zijn de grenzen?
   Nederland kent talloze initiatieven om ondernemerschap en innovatie te stimuleren. Maar niet alles dient dezelfde doelgroep. Soms is er sprake van een geografische begrenzing, soms bestaat er een thematische afbakening en soms gelden beide criteria. Om scherp te krijgen wat er wel en niet tot het ecosysteem behoort, is het belangrijk eerst de grenzen te bepalen. Oftewel: baken het ecosysteem af.
    
2. Definiëren: welke doelgroep staat centraal?
   Zowel bedrijven als kennisinstellingen werken aan ondernemerschap en innovatie. Toch kun je deze partijen niet over één kam scheren. Want wat het bijvoorbeeld goed doet bij ondernemende onderzoekers, slaat niet aan bij managers van gevestigde bedrijven. Die werelden verschillen teveel van elkaar. Breng dus eerst de verschillende doelgroepen in kaart en bepaal vervolgens welke je wilt bedienen in het ecosysteem.
    
3. Tekenen maar: wat is er al beschikbaar?
   Zijn de grenzen en doelgroepen van het ecosysteem duidelijk? Dan is het tijd om te inventariseren welke instrumenten er al zijn om innovators te ondersteunen. Dat gaat het makkelijkst door het in te tekenen. Zodra een doelgroep gebruik kan maken van een instrument, maak je dat visueel op het canvas. Dit laat niet alleen zien wat er al is, maar ook wat er nog ontbreekt.
    
4. Reflecteren: wat zeggen de witte vlekken?
   Een ingevuld canvas roept geregeld de reactie op: ‘Zie je wel, daar missen we nog iets.’ In plaats van direct over te gaan tot actie, adviseren we eerst stil te staan bij de behoefte van de markt. Een witte vlek hoeft niet per se te betekenen dat er een nieuw initiatief nodig is. Vraag er je doelgroep naar. Verken daarnaast hoe je doublures kunt oplossen, want die maken een ecosysteem vaak onnodig inefficiënt.
    
5. Tot slot: hoe is de samenhang?
   Met ons Ecosystem Canvas© evalueer je dus eerst wat er al is om innovatie en ondernemerschap te bevorderen in een ecosysteem. Daarna kun je gericht met nieuwe initiatieven aan de slag. Het intekenen van de aanwezige instrumenten gebruiken we ook om de discussie over samenhang te starten. Want het zit ‘m vaak niet in de lancering van een nieuw initiatief, maar in de optimalisatie van de samenhang tussen het bestaande instrumentarium (inclusief doublures). Wie doet wat? En vooral: weten ze dat ook van elkaar?

Spin in het web
Grip krijgen op een ecosysteem is een complex proces waarbij heel diverse partijen betrokken zijn. Een spin in het web is dan onmisbaar. Adviseur Lennard Nellestein is groot fan van het Ecosystem Canvas©, dat werd geboren onder de vleugels van oud-KplusV’er dr. ir. Maarten van Gils. Daardoor kan hij als geen ander concrete vervolgstappen aanjagen en vormgeven voor zowel overheden als netwerkorganisaties: “Innovatie creëer je door op de juiste momenten de juiste partijen met elkaar om de tafel te krijgen. Wie, wat, waar en wanneer; daar kan ik bij helpen. De uitkomst? Iedereen weet wat hem te doen staat om het ecosysteem te optimaliseren.”

Nieuwsgierig?
Bel of mail dan met Lennard. Liever eerst meer hierover lezen? Download dan onze whitepapertrilogie over innovatie-ecosystemen. Of bekijk eens het artikel op de website van Consultancy.nl.

In onder andere de provincies Drenthe en Noord-Holland pasten we ons Ecosystem Canvas© onlangs toe, net als voor de Topsectoren Chemie (iLABs en COCi’s) en Life Sciences & Health (Value Centre).