Justitie onderzocht dwang via gemeentefonds voor opvang asielzoekers

Meer dwang – bijvoorbeeld via het gemeentefonds - had gemeenten extra kunnen stimuleren om asielzoekers op te vangen. Staatssecretaris Eric van der Burg liet het onderzoeken, maar de gemeentewet bleek het niet toe te staan. Ook werd onderzocht of een bonus malus systeem, waarbij met de malus de bonus zou worden betaald, mogelijk is. Dat zei staatssecretaris Van der Burg maandag na afloop van de Commissie voor burgerlijke vrijheden van het Europees Parlement in Brussel tegen Binnenlands Bestuur.

Schaars goed

Van der Burg was in Brussel op uitnodiging van de Commissie LIBE, voor burgerlijke vrijheden van het Europees Parlement. Die was benieuwd naar de Nederlandse stand van zaken op het gebied van asielopvang.  Van der Burg vertelde daar hoe moeilijk Nederland het heeft met de huisvesting van statushouders en de toegang tot woningen, zorg en onderwijs. Ook benoemde hij de problemen van gemeenten. Hij noemde als voorbeeld onze hoofdstad waar wonen al decennia een schaars goed is. `Ik woon in Amsterdam en het lukt daar ook niet om statushouders te huisvesten.´

Gemeenten lopen tegen grenzen

Momenteel zitten volgens de staatssecretaris 16.000 mensen in de asielcentra die niet gehuisvest kunnen worden. Daarnaast heeft Nederland 4700 alleenstaande minderjarige asielzoekers. Dat vereist volgens hem een ander soort opvang en ook daarmee lopen gemeenten tegen hun grenzen aan, zo maakte bij de LIBE-commissie duidelijk.

Spreidingswet en migratiepact

In Nederland ligt nu de spreidingswet op tafel, waarmee asielzoekers gespreid over het land moet worden opgevangen. In de Europese Unie ligt het migratiepact op tafel waarmee de instroom moet worden beperkt. Beiden zijn volgens Van der Burg nodig om te zorgen dat asielzoekers niet meer buiten hoeven te slapen. Vorig jaar gebeurde dat in Ter Apel waarna Artsen zonder Grenzen buiten hulp begon te verlenen. Een ondernemer wilde tenten uitdelen, wat niet mocht. Het waren toestanden die we niet eerder zagen in ons land.

De instroom moet volgens Van der Burg worden beperkt, zei hij in Brussel in een hartstochtelijk pleidooi voor grenscontroles binnen het Schengengebied. Met die controles in het gebied voor vrij verkeer van personen, kunnen kansarme asielzoekers er sneller uit worden gefilterd. Ook kunnen ze dan sneller worden uitgezet, hoopt Van der Burg. Een derde van de asielaanvragen in Nederland wordt afgewezen. Met snelheid in de behandeling van die aanvragen is er meer ruimte voor de ingewilligde asielverzoeken.

Misbruik ondergraaft draagvlak

Volgens Van der Burg kalft het draagvlak van de bevolking het snelst af door migranten die de asielprocedure misbruiken. Het Europees Parlement en de lidstaten overleggen momenteel over het migratiepact. Daar zit een grensprocedure in. Van der Burg waarschuwde het Europees Parlement die grenscontroles te accepteren. Volgens hem stappen anders veel lidstaten uit het compromis dat ze na jaren praten, hebben bereikt. Groenlinkser Tineke Strik noemde die lange overlegtijd overigens een gotspe.

Mensen selecteren

Op vraag van een Duitse sociaaldemocrate of die afgewezen mensen niet gebruikt kunnen worden om het gebrek aan werknemers in landen als Duitsland op te lossen, antwoordde Van der Burg ontkennend. De asielprocedure is volgens hem niet bedoeld om mensen te selecteren die we hier willen hebben. Wel hamerde hij op de noodzaak een snel akkoord tussen de lidstaten en het Europees Parlement, zodat aanvragers die minder dan 20 procent kans maken op asiel snel afgehandeld kunnen worden. Overigens debatteerde het Europees Parlement verleden week in Straatsburg over migratie. Ook daar gingen veel stemmen op om voor de verkiezingen van juni 2024 over de migratiestroom een deal te sluiten met de lidstaten.