Nederlanders hechten aan Zwarte Piet, maar meningen verschuiven

Ongemakkelijke discussie over Zwarte Piet lijkt maatschappelijk effect te hebben Ook dit jaar is de discussie over uiterlijk en kleur van Zwarte Piet weer heftig. Een ruime meerderheid van de Nederlanders (68%) vindt het niet terecht dat deze discussie gevoerd wordt, 30 procent vindt de discussie wel terecht. Ten opzichte van 2016 is dit een duidelijke verschuiving: toen vond 80 procent de maatschappelijke discussie onterecht en 19 procent terecht. Hoger opgeleiden zijn bijna geheel verantwoordelijk voor deze verandering: van hen vindt nu 50 procent terecht dat hier discussie over is, terwijl dat in 2016 nog 36 procent was. 

Meer Nederlanders voor Zwarte Piet in een andere vorm dan in 2016

In 2016 wilde 65 procent van de Nederlanders dat Zwarte Piet zwart zou blijven, nu wil nog 50 procent dat. Men is in 2018 vaker voor andere verschijningsvormen van Zwarte Piet dan in 2016: waar 32 procent in 2016 voor een mix of andere vorm van Zwarte Piet was, is dat nu 44 procent. Bijna niemand (1%) vindt dat Zwarte Piet helemaal moet worden afgeschaft.
Hoger opgeleiden willen twee keer vaker lichtere Piet dan middelbaar en lager opgeleiden Een op de drie hoger opgeleiden (31%) vindt dat het uiterlijk van Zwarte Piet moet blijven zoals het was (namelijk ‘zwart’). Onder lager opgeleiden is dat 68 procent en onder middelbaar opgeleiden 58 procent. Voor zowel lager, middelbaar als hoger opgeleiden is dat een aanzienlijke (en gelijkmatige) toename.   Jongeren sterk van mening veranderd Onder jongere Nederlanders heeft zich in twee jaar de grootste verandering voorgedaan. Waar in 2016 nog 64 procent van de 18 tot 34-jarigen een zwarte Zwarte Piet wilde behouden, is dat nu 38 procent. Onder 65-plussers heeft bijna geen verandering plaatsgevonden.   Randstedelingen willen uiterlijk Zwarte Piet vaker aanpassen dan rest van het land In de Randstad is men vaker vóór een veranderende Zwarte Piet dan in de rest van Nederland. In de drie grote steden wil ‘slechts’ 34 procent dat Zwarte Piet zwart blijft. In de zuidelijke en noordelijke provincies houdt men daar het meest aan vast, in het oosten en de rest van het westen (zonder de drie grote steden) het minst. ‘Blokkeerfriezen’ is een begrip geworden in relatie tot de Zwarte Piet-discussie, maar in Friesland wijkt men niet af van het gemiddelde.   Grote verdeeldheid naar politieke voorkeur De verschillen naar politieke voorkeur zijn fors. Kiezers van PVV, Forum voor Democratie en 50 Plus willen in driekwart van de gevallen of meer vasthouden aan een zwarte Zwarte Piet. Van de kiezers van GroenLinks, PvdA en D66 wil een kwart of minder dat.   Een op drie kinderen heeft (enige) last van Zwarte Piet-discussie (volgens ouders)  Van de ouders van kinderen in de Sinterklaasleeftijd zegt een derde dat die kinderen enige tot veel last hebben van de Zwarte Piet-discussie. Dit is ten opzichte van twee jaar geleden niet veranderd.   Ouders beter in staat ‘Zwarte Piet’ uit te leggen Wel verschillend met twee jaar geleden is dat ouders van ‘gelovige’ kinderen beter in staat zijn om aan hun kinderen uit te leggen hoe het zit met het uiterlijk van Zwarte Piet. Van de ouders die het hun kinderen uit proberen te leggen, kan 84 procent dat nu goed tot heel goed, in 2016 was dat 72 procent.   Veranderingen in Sinterklaasjournaal positiever ervaren Over de manier waarop het Sinterklaasjournaal met de Pieten omgaat, zijn Nederlanders in 2018 positiever dan ze in 2016 waren. Waar in 2016 18 procent van de Nederlanders de veranderingen goed of heel goed vond, is dat in 2018 51 procent.    Hoe nu verder: dialoog, zoek het midden en geef het tijd  We vroegen deelnemers aan het onderzoek of ze een oplossing zien om partijen dichter bij elkaar te brengen of het probleem op te lossen. Bijna de helft (47%) heeft wel een idee, de andere helft (53%) niet. Op de vraag, wat die oplossing is, zien we vooral dat mensen proberen de tegenstelling te overbruggen. Meerdere (creatieve) ideeën om partijen tot elkaar te brengen, worden naar voren gebracht. De belangrijkste oplossingsrichtingen:  1.Dialoog: praat met elkaar  2.Geef de extremen geen aandacht  3.Geef het tijd: culturele veranderingen gaan nu eenmaal niet snel     1. Dialoog: praat met elkaar  Veel mensen geven de (uitgesproken) voor- en tegenstanders het advies met elkaar aan tafel te gaan zitten. “Rustig rond de tafel, polderen zoals dat zo mooi in Nederland heet. Het heeft zijn effect al meerdere malen bewezen”, “minder met extremisten spreken en meer met de stille meerderheid van beide kanten”, “praat met elkaar, met respect en probeer niet te emotioneel te zijn. Begrip voor de andere partij kan een toenadering brengen zodat een compromis gevonden kan worden waar de meerderheid zich in kan vinden. Er zullen echter altijd extremisten blijven die het er niet mee eens zijn.”   2. Geef de extremen geen aandacht  Daarnaast stellen veel mensen dat aan de extremen minder aandacht moet worden geschonken en dat de media hen geen podium moeten bieden, zoals een respondent het uitdrukt: “Aan beide kanten zijn het alleen de fanatiekelingen die problemen geven. De rest van de mensen heeft het helemaal gehad met deze discussie. Deze middenmoot moet zich laten horen. Er moeten denk ik aan beide kanten concessies worden gedaan, dat zij dan zo. Wie dan nog moeilijk doet, is een zeurpiet.”   Van de Nederlanders is 80 procent het eens met de stelling ‘Een kleine minderheid van tegenstanders verpest het Sinterklaasfeest’. Een deel van deze minderheid heeft de discussie een aantal jaren geleden aangezwengeld, een discussie die als ongewenst wordt ervaren, maar die – getuige de verschuiving in standpunten – wel effect heeft gehad. Het is vanzelfsprekend aan voor- en tegenstanders zelf te beslissen of ze de veranderingen ver genoeg of te ver vinden gaan, maar een opstelling die gericht is op dialoog kan de gemoederen wellicht doen bedaren. Ook wil rond de tachtig procent niet dat er gedemonstreerd wordt bij de intocht van Sinterklaas – noch door voor-, noch door tegenstanders.    3. Geef het tijd: culturele veranderingen gaan nu eenmaal niet snel   Ten slotte wordt gezegd dat tradities nu eenmaal niet snel veranderen en we geduld moeten hebben. “Een culturele verandering kost tijd. Tradities zijn ook ooit ontstaan, het Sinterklaasfeest zoals we nu kennen heeft er ook vroeger anders uitgezien. Er zijn genoeg tradities uitgestorven. Geef het tijd en luister eens naar een ander.”   Verantwoording Dit blijkt uit landelijk representatief onderzoek van I&O Research onder 3.145 Nederlanders van 18 jaar en ouder. Het onderzoek liep van 22 tot en met 27 november 2018.   Lees het hele rapport hier.   Media Klik hier voor het bericht op NOS.nl: 'Minder mensen kiezen voor traditionele Zwarte Piet'   Meer informatie  Peter Kanne, 06-31943707   Overname uit deze publicatie is alleen toegestaan met expliciete vermelding van I&O Research als bron.