Helft vrouwen voelt zich onvoldoende vertegenwoordigd in politiek

Vrouwen stemmen vaker op linkse partijen dan mannen en laten hun stem meer door sociale en duurzame thema’s bepalen. Als er nu verkiezingen zouden worden gehouden en alleen vrouwen mochten stemmen, zou GroenLinks de grootste partij van Nederland zijn en zou er meer aandacht zijn voor de zorg en duurzaamheid. Met een beetje goede wil (en veel onderhandelingsgeduld) zou een links/progressieve coalitie zelfs mogelijk zijn. Zo is de werkelijkheid echter niet. Sterker nog: op dit moment voelt de helft van de vrouwen zich niet goed vertegenwoordigd in de politiek. Ze vinden bovendien dat het hoog tijd is voor een vrouwelijke premier. Dit blijkt uit onderzoek van I&O Research in opdracht van de Volkskrant.

Vrouwen stemmen linkser

Over het algemeen stemmen vrouwen vaker op linkse partijen dan mannen. De Tweede Kamer zou er dan ook anders uitzien als alleen vrouwen zouden mogen stemmen. In 2017 zou de VVD nog steeds de grootste partij zijn geworden met 31 zetels. D66, GroenLinks, SP, PvdA, ChristenUnie en de PvdD zouden dan een stuk groter zijn geworden, samen hadden ze 74 zetels gehaald, in plaats van de 66 zetels die deze linkse of progressieve partijen nu hebben. Met steun van DENK of 50 Plus zou een ‘links/progressieve’ meerderheid in de Tweede Kamer mogelijk zijn, als alleen vrouwen het voor het zeggen hadden. De coalitie van VVD, CDA, D66 en ChristenUnie heeft sinds 2017 een meerderheid van 76 zetels in de Tweede Kamer. Bij een Tweede Kamer met alleen vrouwelijke stemmers zou dit kabinet een minderheid van 74 zetels hebben. Met alleen mannelijke stemmers zouden de verkiezingen van 2017 een meerderheid van 78 zetels voor een kabinet van dezelfde coalitie hebben opgeleverd. Als er op dit moment verkiezingen zouden worden gehouden en alleen vrouwen mochten stemmen, dan zou GroenLinks de grootste partij worden. Met een beetje goede wil (en veel onderhandelingsgeduld) zou een links/progressieve coalitie van GroenLinks, SP, PvdA, PvdD, D66 en ChristenUnie een meerderheid van 77 zetels kunnen halen.

Vrouwen hechten belang aan sociale en duurzame thema’s
Waarom stemmen vrouwen vaker op linkse partijen dan mannen? Een belangrijke reden is dat vrouwen andere thema’s dan mannen belangrijker vinden: gezondheidszorg, normen en waarden en duurzaamheid vormen de top drie van belangrijkste onderwerpen van vrouwen bij hun partijkeuze. Gelijke kansen voor mannen en vrouwen – speciaal voor dit onderzoek opgenomen – is overall geen belangrijk electoraal thema – maar speelt bij 27 procent van de vrouwen een rol, beduidend meer (27%) dan bij mannen (18%). Ook dierenrechten vinden vrouwen belangrijker dan mannen. De Europese Unie, de economie, immigratie en veiligheid zijn voor vrouwen van veel minder belang dan voor mannen.

Figuur 1
Welke onderwerpen spelen een belangrijke rol voor uw partijkeuze? % genoemd (meerdere antwoorden mogelijk) (Bron: peiling 25-02-2019, n=1.944)

Vrouwen stemmen vaker met hun hart
Vrouwen stemden in 2017 vaker met hun hart dan mannen. Van de vrouwen zei in 2017 39 procent vooral met hun hart te hebben gestemd en 32 procent zowel met het hart als met het verstand. Slechts een kwart van de vrouwen stemde alleen of vooral met het verstand. Bij mannen ligt die verhouding grofweg andersom: 42 procent van de mannen zei vooral met het verstand te hebben gestemd en 28 procent zowel met het hart als het verstand.

Helft vrouwen voelt zich onvoldoende vertegenwoordigd in politiek
Vrouwen vinden dat ze niet goed vertegenwoordigd zijn: de helft van alle vrouwen (51%) vindt dat vrouwen onvoldoende vertegenwoordigd zijn in de politiek, een op drie vrouwen (34%) vindt dat vrouwen wel voldoende vertegenwoordigd zijn. Bijna de helft (46%) van de vrouwen vindt dat er te veel mannen in de politiek zijn. Overigens vindt ook bijna een derde van de mannen (29%) dat er te veel mannen in de politiek zitten.

Figuur 2
Wat is uw mening over de vertegenwoordiging van vrouwen in de politiek? (Bron: peiling 25-02-2019, n=1.944)

Er zijn op dit moment 48 vrouwelijke Tweede Kamerleden, maar volgens de meeste vrouwen zouden er beduidend meer vrouwelijke Tweede Kamerleden mogen zijn: zeven op de tien vinden dat er in de Tweede Kamer (ongeveer) even veel vrouwen als mannen een zetel zouden moeten bezetten.

Tijd voor een vrouwelijke premier; maar wie?
Meer dan de helft van de vrouwen vindt het hoog tijd voor een vrouw als premier. Op de vraag welke politica het meest geschikt zou zijn om premier te worden, komt niet één duidelijke winnaar naar voren. Edith Schippers (9%), Femke Halsema (9%) en Lilian Marijnissen (8%) doen het het best onder vrouwelijke kiezers, maar ook Sigrid Kaag (6%) en Jeanine Hennis-Plasschaert (5%) krijgen aardig wat stemmen van vrouwen. De verschillen tussen Schippers, Halsema en Marijnissen zijn niet significant. Slechts het verschil tussen Schippers en Hennis-Plasschaert (onder vrouwen) is significant. Bij de mannen wordt Edith Schippers het meest geschikt als premier gevonden. In totaal wordt Schippers het meest geschikt als premier gevonden en krijgt ook steun van zowel VVD-kiezers als kiezers van andere partijen.

Onderzoeksverantwoording
I&O Research voerde dit onderzoek uit in opdracht van de Volkskrant. Het onderzoek kende twee verschillende benaderingen:

Een analyse op bestaande data: kiezersonderzoeken rondom TK2017, GR2018 en eerdere peilingen.
Nieuwe data: enkele vragen liepen mee in een peiling van 22 t/m 25 februari 2019.

Steekproef en weging
Aan het onderzoek werkten 1.944 Nederlanders van 18 jaar en ouder mee. Het onderzoek is grotendeels online uitgevoerd in het I&O Research Panel. Het I&O Research Panel is geworven op basis van aselecte personen- en huishoudensteekproeven op traditionele manier (geen zelfaanmelding). De respondenten hebben geen financiële vergoeding gehad voor hun aanmelding voor het panel. Ook voor deelname aan dit onderzoek kregen respondenten geen vergoeding. Een deel (n=173) van de steekproef is betrokken via PanelClix (9%). Het veldwerk liep van vrijdag 22 tot en met maandag 25 februari 2019.
De onderzoeksresultaten zijn na herweging op geslacht, leeftijd, opleidingsniveau, regio en stemgedrag bij de Tweede Kamerverkiezingen van 2017 representatief voor de Nederlandse bevolking van 18 jaar en ouder op deze achtergrondkenmerken.

Bestaande data
Daarnaast is gebruik gemaakt van eerdere metingen, namelijk de nameting van de Tweede Kamerverkiezingen van 2017 (16.575 Nederlanders werkten mee), de nameting van de Gemeenteraadsverkiezingen van 2018 (13.347 Nederlanders werkten mee) en eerdere peilingen in de aanloop naar de Tweede Kamerverkiezingen. Ook deze onderzoeksresultaten zijn na herweging op geslacht, leeftijd, opleidingsniveau, regio en stemgedrag bij de Tweede Kamerverkiezingen van 2017 representatief voor de Nederlandse bevolking van 18 jaar en ouder op deze achtergrondkenmerken.

Link naar rapport

Meer informatie