Slachtoffers van misdrijven positiever over ervaringen met politie en OM

Er is de afgelopen jaren veel aandacht geweest voor de positie van het slachtoffer in het strafproces. Slachtoffers kregen onder meer spreekrecht in de rechtszaal  en er is ingezet op verbetering van de dienstverlening en bejegening door de partners in de veiligheidsketen. Deze aanpak lijkt succesvol, want in vergelijking met 2012 zijn slachtoffers van misdrijven positiever over de contacten met politie en het Openbaar Ministerie (OM). Dit blijkt uit de tweede meting van de Slachtoffermonitor die I&O Research in opdracht van het ministerie van Justitie en Veiligheid uitvoerde. Dit onderzoek is uitgevoerd onder 2.217 personen die als slachtoffer van een delict contact hadden met justitiële instanties.

Waardering voor hulpverlenende en ondersteunende partners hoog en stabiel

Politie, OM en de rechtspraak zijn verantwoordelijk voor opsporing, vervolging en berechting van daders. Slachtoffers van misdrijven zijn in vergelijking met vier jaar geleden positiever over hun contacten met deze ‘klassieke’ partners in de veiligheidsketen. De waardering voor hulpverlenende en ondersteunende instanties als Slachtofferhulp Nederland, het Schadefonds Geweldsmisdrijven en het Slachtoffer Informatiepunt Schadevergoedingsmaatregelen is nog hoger dan voor politie en OM. We zien bij Slachtofferhulp een stabiel beeld in vergelijking met 2012. De andere twee instanties waren voor het eerst opgenomen in het onderzoek.

Bij alle ketenpartners zijn slachtoffers het meest te spreken over de bejegening door medewerkers. Hierbij gaat het bijvoorbeeld om het serieus nemen van het slachtoffer en het tonen van belangstelling. Deze bejegening is net als in 2012 voor slachtoffers het belangrijkste aspect van de  justitiële ondersteuning.

Waardering voor politie hoog onder slachtoffers van zedendelicten
De waardering voor de justitiële ondersteuning door de verschillende ketenpartners geldt voor alle delict-typen en typen slachtoffers in ongeveer dezelfde mate. Bij de politie zien we enkele uitzonderingen op dit algemene patroon. Zo zijn ouderen in het algemeen positiever dan jongeren en zijn slachtoffers die niet in Nederland zijn geboren minder positief over onderdelen van het aangifteproces. Zij zijn minder te spreken over de wachttijd tot men aangifte kon doen en geven vaker aan dat ze hun verhaal moesten herhalen.

Als we kijken naar het type delict, zien we ook enkele verschillen. Slachtoffers van geweldsmisdrijven zijn in het algemeen positiever over de politie dan slachtoffers van andere soorten misdrijven. Dat geldt in het bijzonder voor slachtoffers van zedendelicten: zij hebben in vergelijking met slachtoffers van andere geweldsdelicten, een hogere waardering voor hun contacten met de politie.

Versnelde procedure (ZSM) op onderdelen minder goed beoordeeld dan reguliere procedure
Sinds 2013 maken politie, OM en Slachtofferhulp gebruik van een zogeheten ‘Zo spoedig mogelijk’ (ZSM)-procedure. Dit houdt in dat zaken tegen daders van veelvoorkomende criminaliteit versneld worden afgedaan. Slachtoffers die te maken hebben gehad met deze ZSM-procedure zijn op een aantal punten minder goed te spreken over de afdoening van hun zaak. Zo is er minder waardering voor de informatie die men van het OM krijgt, bijvoorbeeld over de ontwikkelingen in de zaak, het vervolg van het proces en de toelichting op de beslissing wel of niet tot vervolging over te gaan.

Slachtoffers willen betere opsporing en vervolging en meer informatie over afdoening
Uit het onderzoek komt een aantal verbeterpunten naar voren. In de eerste plaats zien slachtoffers verbetermogelijkheden in relatie tot de opsporing en berechting van de daders. Dit is voor slachtoffers een zeer belangrijk aspect. Wanneer het niet lukt een dader te pakken en te vervolgen, is dit voor slachtoffers uitermate teleurstellend.

Verder zien slachtoffers als potentieel verbeterpunt de informatievoorziening. Ze willen op de hoogte worden gehouden van ontwikkelingen in hun zaak en horen waar zij als slachtoffer recht op hebben.In het verlengde hiervan ligt het derde verbeterpunt. Slachtoffers wensen meer betrokken te worden door het OM, de rechtspraak en het Schadefonds wanneer besluiten worden genomen in het kader van de afdoening van de zaak.

Meer informatie:
- Jaap Bouwmeester via 06-50604828; j.bouwmeester@ìoresearch.nl
- Frank ten Doeschot via 06-27055953 of  f.ten.doeschot@ioresearch.nl

Rapport
Klik hier om het volledige rapport te downloaden

Publicaties:
Bouwmeester, J, Andringa, W., Klein Kranenburg, L., & ten Doeschot, F. (2017). Tweede meting Slachtoffermonitor - hoofdrapport. Enschede: I&O Research.