Monumentenzorg: tips en best practices in aanloop naar Omgevingswet

In het kader van het Interbestuurlijk Toezicht (IBT) heeft de provincie Noord-Brabant onderzoek uit laten voeren naar de kwaliteitsborging van de gemeentelijke monumentenzorg in aanloop naar de Omgevingswet. Op basis van deskresearch en diepte-interviews met erfgoedambtenaren en voorzitters van gemeentelijke monumentencommissies heeft I&O Research de huidige praktijk in beeld gebracht en tips en best practices opgesteld die bijdragen aan de kwaliteit van de gemeentelijke monumentenzorg.

Tips en best practices:

• VNG, Federatie Ruimtelijke Kwaliteit (FRK) en Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE), werken aan een nieuwe handreiking Gemeentelijke monumentenzorg, die deels al via de FRK beschikbaar is.
• Per 1-1-2021 hebben gemeenten een omgevingsplan van rechtswege waarin ook de positie van erfgoed en monumentenzorg is geborgd. Er ontstaat dus geen juridisch vacuüm;
• Meerdere Brabantse gemeenten borgen lokale kennis en betrokkenheid door vertegenwoordigers van heemkundeverenigingen te benoemen tot agendalid van de monumentencommissie;
• Er zijn gemeenten die al experimenteren met een integrale omgevingscommissie en die goede ervaringen hebben opgedaan met een multidisciplinair intaketeam voor vergunningaanvragen. Zij sorteren daarmee voor op de Omgevingswet;
• De balans tussen de monumentale waarde en bijvoorbeeld zonnepanelen of isolatie is bij monumenten een ingewikkeld vraagstuk. Extra expertise in de monumentencommissie is gewenst maar moeilijk te vinden. Het Nationaal Restauratiefonds heeft een energiescan voor monumenten die eigenaren op weg kan helpen;
• Een jaarverslag geeft idealiter inzicht in de samenstelling van de monumentencommissie, in aantallen en typen adviezen, in de opvolging van de adviezen die de commissie uitbrengt en in de trends die de commissie signaleert. Op basis van de een jaarverslag kan de gemeente leren en eventueel bijsturen.

Meer weten over de voorbereiding op de Omgevingswet?

Wilt u weten of uw organisatie klaar is voor de Omgevingswet op het gebied van bijvoorbeeld monumentenzorg of vergunningverlening? Neem dan contact op met Ester Hilhorst, Senior onderzoeker: 020-3084 832 / e.hilhorst@ioresearch.nl