“Het is prima leven in Zeeland”

Het overgrote deel van de inwoners zegt tevreden te zijn. Het is er aangenaam wonen en de reistijd naar bijvoorbeeld winkels is in de meeste gevallen te overzien, zo blijkt uit het vierjaarlijkse bevolkingsonderzoek Leven in Zeeland. HZ Kenniscentrum Zeeuwse Samenleving heeft het onderzoek in samenwerking met I&O Research uitgevoerd in opdracht van de provincie Zeeland. Aan de enquête - voorheen bekend als De Staat van Zeeland- hebben bijna 13.000 Zeeuwen meegedaan.

Wat gaat er goed in Zeeland?

Vrijwel alle Zeeuwen zijn content met hun huis en de omgeving waarin ze wonen. Ze voelen zich doorgaans veilig en de overlast blijft binnen de perken. In de gemeente Veere is men het meest tevreden en in Terneuzen het minst, maar de verschillen tussen de gemeenten zijn klein. Inwoners van Kapelle voelen zich het veiligst.

Van alle Nederlanders moeten Zeeuwen het verst reizen naar hun werk (gemiddeld 32 kilometer). Een kwart werkt zelfs buiten de provincie. Dat lijkt een nadeel, maar de meeste mensen blijken juist positief te zijn over hun reistijd, over de inhoud van hun baan en over de balans tussen werk en privé.

De afstand naar voorzieningen (zoals scholen, winkels, sportaccommodaties en bibliotheken) is in Zeeland vaak relatief groot. Dat geldt zeker voor plattelandsgebieden. Toch hebben de meeste inwoners daar weinig moeite mee. Zij beschikken over eigen vervoer en vinden de reistijd acceptabel. Dat ze soms langer onderweg zijn, hebben ze er graag voor over.

De meeste Zeeuwen voelen zich nauw verbonden met hun omgeving en dan vooral met de provincie in haar geheel. Met andere woorden: ze voelen zich vooral Zeeuw. Dat sentiment leeft het sterkst in de gemeente Borsele. De sociale verbanden zijn ook nauw. Relatief veel inwoners hebben regelmatig contact met familie, vrienden en buren, zijn lid van verenigingen of op andere manieren maatschappelijk actief.

Dat zoveel mensen vinden dat het in Zeeland goed wonen, werken en leven is, kan helpen om de provincie nog beter onder de aandacht te brengen. De onderzoekers spreken van een unique selling point  ‘om mensen van buiten Zeeland warm te maken voor wonen en werken in Zeeland’.

Wat kan er nog beter in Zeeland?

Toch is het zeker niet alleen maar hosanna. Leven in Zeeland signaleert ook zaken die zorgen baren en andere punten die aandacht verdienen:

Eenzaamheid komt veel voor. Ruim vier op de tien Zeeuwen zeggen zich, in meer of mindere mate, eenzaam te voelen. Dat het vaak voorkomt bij ouderen, was al langer bekend. Nu blijken ook veel jongvolwassenen er in toenemende mate mee te kampen. Dat is waarschijnlijk deels het gevolg van de coronapandemie.

Niet alle Zeeuwen leven in goede gezondheid, hebben een ruim sociaal netwerk en profiteren van de toenemende welvaart. Het gaat om een kwetsbare groep, die meer aandacht verdient. Het probleem is in de stedelijke gemeenten (Terneuzen, Goes, Middelburg, Vlissingen) het grootst.

Ondanks de krapte op de arbeidsmarkt zien veel Zeeuwse werkzoekenden weinig kansen in de eigen regio. Slechts een kwart is positief daarover. Ook scholieren zien niet al te veel carrièreperspectief in Zeeland. De onderzoekers spreken van een ‘mismatch’ tussen vraag en aanbod aan banen, zeker voor jongeren. “Om jongeren voor de Zeeuwse arbeidsmarkt te behouden, is nog een wereld te winnen.”

Voor een deel van de inwoners zijn voorzieningen lastig bereikbaar. Dat geldt vooral voor ouderen, jongeren en mensen met een laag inkomen of een slechte gezondheid. Zonder hulp kunnen zij vaak niet bij hun huisarts of het ziekenhuis komen. Ook winkels voor de dagelijkse boodschappen zijn vaak lastig zelfstandig te bereiken. Dat probleem speelt vooral in de Zak van Zuid-Beveland en in de gemeente Sluis, met name in Retranchement.

Het openbaar vervoer is en blijft een knelpunt in de provincie. Het merendeel van de Zeeuwen die regelmatig met het openbaar vervoer reizen, vindt het aanbod en de betaalbaarheid ondermaats. De opstapplaatsen zijn vaak ook te ver weg. Van alternatieven, zoals de deelauto, wordt nog nauwelijks gebruik gemaakt.

Het vertrouwen in het provinciaal bestuur is ‘middelmatig’, aldus de onderzoekers. Het laagst is dat in Zeeuws-Vlaanderen, waar men zich ook minder verbonden voelt met de provincie. Het vertrouwen van alle Zeeuwen in de Tweede Kamer is ook opvallend laag. Daarbij vermoeden de onderzoekers een verband met het afblazen van de komst van de marinierskazerne.

Het vertrouwen in het provinciaal bestuur is ‘middelmatig’, aldus de onderzoekers. Het laagst is dat in Zeeuws-Vlaanderen, waar men zich ook minder verbonden voelt met de provincie. Het vertrouwen van alle Zeeuwen in de Tweede Kamer is ook opvallend laag. Daarbij vermoeden de onderzoekers een verband met het afblazen van de komst van de marinierskazerne.

Onderzoeksverantwoording

I&O Research heeft het veldwerk voor dit grootschalige bevolkingsonderzoek uitgevoerd in de periode van 18 mei tot 30 juni 2021. Voor het onderzoek Leven in Zeeland zijn 52.312 inwoners van Zeeland van 16 jaar en ouder benaderd. Zo’n 12.700 Zeeuwen (24%) hebben de vragenlijst (80 vragen) ingevuld. Alle Zeeuwse gemeenten hebben een (aselecte) steekproef aangeleverd van inwoners, getrokken uit de Basisregistratie Personen (BRP). De getrokken steekproef is een aselect disproportioneel gestratificeerde steekproef per kern/wijk. De wijkindeling van het CBS is gehanteerd, met uitzondering van enkele wijken in de gemeenten Middelburg en Terneuzen waar wijken zijn samengevoegd voor de steekproeftrekking. De inwoners kregen op hun huisadres een uitnodigingsbrief met het verzoek om een vragenlijst in te vullen. Het invullen van de vragenlijst kon via internet of via een bijgevoegde papieren vragenlijst. Voor de benaderde personen tot en met 34 jaar oud was er een aparte versie van de brief opgesteld in minder formele vorm (je/jij-vorm). Om deelname te stimuleren maakten deelnemers aan het onderzoek kans op één van de 60 prijzen ter waarde van 25,- euro die na afloop zijn verloot.