Bas Eenhoorn: 'Lessen in nederigheid'

Binnenlands Bestuur heeft Bas Eenhoorn uitgeroepen tot Beste Bestuurder 2011.

Burgemeester Bas Eenhoorn (65) is de Beste Bestuurder van 2011. Lag er dik bovenop, na zijn imposante en warme optreden na de moordpartij in ‘zijn’ Alphen aan den Rijn. Eenhoorn reageert op steekwoorden uit het verleden en heden.

Beste Bestuurder
‘Een enorme verrassing en een grote eer. Ik zit al zo lang in het openbaar bestuur en ik heb het altijd met zoveel plezier gedaan, dat ik dit een beetje beschouw als de kroon op mijn werk. Aan de andere kant voel ik het ook als een opdracht. Ik heb altijd gezegd: burgemeesters moeten een voorbeeld zijn. Inwoners van een dorp of een stad behoren trots te zijn op hun burgemeester.'

'Ik realiseer mij heel goed dat ik niet zou zijn uitgeroepen tot Beste Bestuurder van 2011 als er niet die vreselijke schietpartij was geweest in winkelcentrum De Ridderhof, maar tegelijk denk ik dat ik nooit had kunnen doen wat ik heb gedaan zonder mijn jarenlange ervaring, en als het toeval mij niet had geholpen met het vinden van de juiste woorden, van de eerlijke toon en de goede houding. Voor hetzelfde geld was ik uitgegleden met nét de verkeerde toon en nét de verkeerde woorden.’

Schiermonnikoog
‘Op mijn 29ste burgemeester en gemeentesecretaris. Wat een tijd. Ik was het broekje in de branding. We spreken hier over 1976. Het dorp had nog geen duizend inwoners, een raad met 9 leden. De publieke tribune zat bij iedere raadsvergadering bomvol. De twee wethouders waren beiden gepensioneerd. Ik heb daar zo veel geleerd. Zorg ervoor dat je zuiver op de graat bent met ambtswoningen, declareren, dat soort zaken. Ik declareer nooit, de ambtstoelage moet genoeg zijn. 

Politiek heb ik ook veel geleerd. De raad besloot om het gemeentehuisje niet uit te bouwen. Na afloop van de raadsvergadering heb ik me laten ontvallen dat de raad een verkeerd besluit had genomen, want echt geloof mij, dat gemeentehuis was schattig maar onwerkbaar. Daar heb ik groot gesodemieter over gehad. Mijn les geleerd: een gemeenteraad neemt nóóit de verkeerde besluiten. Nog een les: ik dacht het autoverkeer op het eiland te kunnen terugdringen door achter gesloten deuren een afspraak te maken met een paar raadsleden. Het dorp in rep en roer, boeren met gierkarren op mij af, de veerboot geblokkeerd; de les die ik toen leerde was dat ik gewoon geen draagvlak had georganiseerd.’

Jip en Janneke

‘Ik wilde als voorzitter van de VVD dat lijsttrekker Hans Dijkstal helder zou overkomen en complexe zaken begrijpelijk zou verwoorden. Dat is een fout geweest van mij. Dijkstal zat anders in elkaar. Je moet mensen niet forceren om onecht te zijn. Ik heb van veel mensen gehoord dat ik na het schietdrama in De Ridderhof mijzelf ben gebleven. Dat had ik ook moeten zien bij Hans Dijkstal. Tegelijk vind ik nog steeds dat politici een voorbeeld moeten nemen aan Jip en Janneke. Het is geen straattaal en het is geen populisme. Als politici niet helder kunnen uitleggen waarom ze tot hun keuzen komen, dan komen ze hun opdracht niet na. Wat is dat nou voor zin: “Wij willen overgaan tot nominalisering van de premies in de zorg.” Waarom zeg je niet gewoon dat je moet betalen naar de hoogte van je inkomen? De taal die wij in bestuurlijk Nederland met elkaar bezigen, is echt verschrikkelijk.’

 

Maat

‘Ik ben een carrièreburgemeester. Dat is absoluut geen scheldwoord. Ik heb het vak gekozen en ik wilde in dat vak verder, maar bleef steken in Voorburg. Een verhuizing die in de wereld van de burgemeesters scheve ogen had gegeven, want ik ging van een gemeente met duizend inwoners naar een gemeente met 40 duizend inwoners.

‘Na 13 jaar in Voorburg kreeg ik op mijn 50ste de kriebels. Noem het een midlife-crisis ik ben partner bij Ernst & Young en later bij Capgemini geworden. Een geweldige leerschool; ik kan het burgemeesters aanbeleven. Je krijgt er een les in nederigheid. Niet alles draait om jou. Val je als maat om, dan kijken je collega’s toe. Als ik als burgemeester omval, dan word ik aan alle kanten door de hulptroepen weer in het zadel geholpen. Ik moest mijn eigen praktijk opbouwen en diende zoveel miljoen per jaar om te zetten. Ik had niets en had geen idee, maar ik heb het wél voor elkaar gekregen. Collegaburgemeesters vonden mij een centendief en een overloper, maar als ik alleen maar burgemeester was geweest, dan had ik het in april veel moeilijker gehad.’

Alphen aan den Rijn

‘Commissaris van de koningin Jan Franssen belde. “Je moet komen, ik heb je nodig”. Ik zat in Oost-Groningen, daar was ik met een zware klus bezig. “Hoe laat ben je thuis”, vroeg hij. “Om 10 uur vanavond”. “Dan ben ik om 10 uur bij je”, was zijn antwoord. Of ik de volgende dag maar in Alphen aan den Rijn wilde beginnen. Geen dag spijt van gehad en ik ben Franssen er eeuwig dankbaar voor. Ik heb nog nooit zo’n binding gehad met een stad waar ik niet woonde. Dat heeft alles met april te maken. We hebben met z’n allen iets afschuwelijks beleefd. Dat deel je. De weken na de schietpartij, de nazorg, de trauma’s. En ook het optimisme. Alphen kan laten zien dat de stad en het groen eromheen één zijn. Ik hoop dat we een nieuw stadshart van de grond krijgen. Ik mag langer blijven, tot 2014. Geweldig. Rondlopen, met mensen kletsen zodat ik wat kan inbrengen in het college, zonder populist te worden. Niet altijd op het gemeentehuis zitten. Mensen vasthouden, voeling hebben. Want waarom wilde je ook weer burgemeester worden?’

Drie minuten

‘Ik heb het boek 'Drie minuten...' geschreven om mensen te vertellen wat er na 9 april gebeurde op het stadhuis. Hoe werden de besluiten genomen? Waarom zei Eenhoorn tijdens die persconferenties wat-ie zei? Ik wilde ook iets zeggen over crisiscommunicatie, volgens mij het miskende broertje van crisismanagement. Mensen vroegen of ik een verhaaltje wilde vertellen, in de burgemeesterskring bijvoorbeeld. Ik ben niet iemand van lezingen, maar ik vond het wél de moeite waard om mijn ervaringen en emoties op te schrijven. Ik moest ook iets met mijn gevoelens. We hebben allemaal een drama beleefd, waarin ik als burgemeester een rol moest spelen, mócht spelen. Daar ben ik dankbaar voor. Ik heb ook nergens spijt van. Nou ja, ik ben op één moment te lankmoedig geweest ten opzichte van formele adviezen. Ik had misschien moeten zeggen: “Wat jullie ook roepen, ik ga nú de namen bekendmaken van de slachtoffers, want zo kan het niet langer”.’

06-22403363

‘Mijn mobiele nummer. Dat ding is van iedereen. Kun je gewoon al jaren op mijn site vinden. Als je vindt dat een burgemeester oog en oor dient te hebben voor de samenleving, dan moet je je niet verschuilen achter voorlichters en muren van het stadhuis. Natuurlijk ben ik ‘s nachts wel eens gebeld, maar dat hoort erbij.’

Mark Rutte
‘Ik ken hem al jaren, binnen en buiten de VVD. Eén van zijn prachtigste eigenschappen is dat hij zichzelf blijft. Hij gaat al járen in het voorjaar skiën. Unilever of premier, het maakt niet uit, hij blijft dat doen met zijn vriendencluppie. Hij heeft ook de gave van het woord. Een makkelijke prater en goed debater. Dat was-ie al bij de JOVD. Niet zeuren, niet moeilijk doen. Niks pedants.’

65 jaar
‘Ik was zo blij dat die 65 niets heeft betekend, terwijl ik er enorm tegenop heb gezien. Ik vond het helemaal niets. Maar nu mag ik langer blijven in Alphen aan den Rijn. Ik voel mij hier zo welkom en thuis. Dat ik 65 ben, doet er totaal niet toe. Ik ben ook tamelijk informeel, zeg tegen Jan en alleman je en jij en draag mijn ambtsketen volgens de mensen van het protocol veel te weinig. Ik vind het wel mooi zo. Ik heb geleerd dat ik mij niet moet willen waarmaken door mijn status.

Maar eerlijk is eerlijk, ik vergis mij soms in de manier waarop mensen naar het burgemeesterschap kijken. Ik heb ook te weinig door wat de impact is van wat ik zeg, maar ik ben het stadium voorbij dat ik mij daar zorgen over maak. Zo is Bas. Vind je trouwens ook dat ik een radiostem heb? Ik heb wat spotjes ingesproken voor het genootschap voor fysiotherapie. Zo leuk om te doen. Dat lijkt mij wel wat, op zondagochtend Wakker met Bas te presenteren. Wat plezierige muziek en een gesprekje over de politiek. Fatsoenlijk, niet te zwaarwichtig, informeel.’

Verantwoording

De lijst van de Beste Bestuurders van 2011 is tot stand gekomen op basis van nominaties van lezers en de daaraan gekoppelde toetsing door de redactie van Bestuur . Omdat iedere lezer iedereen kon nomineren, vonden wij het van groot belang om de nominaties goed tegen het licht te houden. Daarvoor hebben we in alle gevallen uitvoerig gesproken met collegabestuurders van de genomineerden, met regionale journalisten, ambtenaren en professionals die werken op het terrein van de genomineerde bestuurders. Bij het maken van keuzes hebben we ons laten leiden door criteria als moed, daadkracht, creativiteit, vakkundigheid en toegankelijkheid. De redactie dankt de lezers van Binnenlands Bestuur voor de ingezonden nominaties en de informanten die ons waardevolle informatie verschaften. In 2010 was de Amsterdamse wethouder Lodewijk Asscher de Beste Bestuurder van het Jaar. In 2009 was de Leeuwarder (inmiddels Rotterdamse) wethouder Marco Florijn de eerste Beste Bestuurder.

 

Bekijk hier de volledige top 10 Beste Bestuurders 2011>>