Deze burgemeester vergadert met oortjes in

Als bijna blinde burgemeester is het (soms letterlijk) zoeken voor Tjarda Struik, de nieuwe burgemeester van Leiderdorp. Binnenlands Bestuur keek mee met een raadsvergadering. ‘Het begint me al een beetje te lukken om wat humor te gebruiken in de raad.’

Op de agenda 

‘Welkom. We gaan vanavond een beknopte vergadering tegemoet, of in ieder geval een beknopte agenda.’ Burgemeester Tjarda Struik van Leiderdorp lacht breed. Of deze raadsvergadering van 29 januari werkelijk beknopt wordt, is altijd maar afwachten, weet zij ook. Vlot somt ze de agendapunten op. Ze kondigt aan dat er vanavond iets bijzonders te gebeuren staat: de installatie van de Rekenkamer van Leiden en Leiderdorp. ‘Ik hoop dat u een beetje vriendelijk hierheen glimlacht’, zegt ze tegen aanstaande Rekenkamerleden. Daarna: ‘Ik kijk rond en ik zie geen grote beweging, dus ik stel de agenda hierbij vast.’

Op elkaar ingespeeld

Het leiden van een gemeenteraadsvergadering is een uitdaging voor iemand die nog maar 5 procent ziet. Een bescheiden opgestoken vingertje zal Struiks aandacht niet trekken, een hand die hoog in de lucht wordt gehouden wel. Naast de nieuwbakken burgemeester zit griffier Hélène Fobler, die er onder meer op let dat niemand over het hoofd wordt gezien. Fluisterend geeft ze de volgorde van de sprekers door. ‘We raken steeds beter op elkaar ingespeeld’, vertelt Struik aan Binnenlands  Bestuur, enkele dagen na de vergadering.

Spraaksoftware en oortjes

Samen bereiden Struik en Fobler de vergaderingen minutieus voor. Ze maken een uitgebreide opzet, waarin Struik uitschrijft wat ze ongeveer wil zeggen bij de inleiding van alle agendapunten. Ze draagt oortjes, zodat ze de aantekeningen op haar laptop kan afspelen met behulp van spraaksoftware. ‘De uitgebreide versie kan ik niet afluisteren terwijl ik ook hardop praat, dus maken we ook een zeer beknopte versie.’ Het voorbereiden van een vergadering kost haar nu nog anderhalf tot twee keer zo lang als een ziende burgemeester, schat ze. ‘Maar in de toekomst besteed ik er hopelijk net zoveel tijd aan als een burgemeester die gewoon graag een raadsvergadering goed voorbereidt.’

Knippen in dossiers

De 37-jarige Struik werd op 14 november 2023 benoemd tot burgemeester van Leiderdorp. Voorheen was ze VVD-raadslid in Zeist en ondernemer. Het is nog wennen. In een kleine raad als die van Leiderdorp is het haast onvermijdelijk dat één wethouder bijna alle zware dossiers onder haar hoede heeft. Dat wordt opgelost door knippen in de dossiers te maken. Tijdens de raadsvergadering komt het een paar keer voor dat een andere wethouder het woord neemt dan degene die Struik het woord geeft. Zo zijn er bij de transitie van bedrijventerrein de Baanderij tot woon- en werkgebied maar liefst drie wethouders betrokken en gaat het meerdere keren mis. Tegen de zaal: ‘Oh, flauw dit. Wie van de drie, en dan zie ik ze ook nog nie.’

Beëdiging Rekenkamer

Het zevende agendapunt, de beëdiging van de Rekenkamer, is vooraf uitgebreid doorgesproken door Struik en Fobler. ‘We overleggen bijvoorbeeld waar we de bossen bloemen zetten, want ik moet niet hebben dat ik over een emmer struikel.’ Het is even zoeken naar de microfoon – ‘Dat moet je ook niet vragen aan een bijna blinde burgemeester’, zegt Struik tot vermaak van de zaal – maar dan kan de ceremonie van start. De griffier leest de eed voor, de rekenkamerleden zeggen ‘Dat verklaar en beloof ik’ tegen de burgemeester.

‘Ik doe het gewichtig kijken en feliciteren’, zegt Struik achteraf gekscherend. ‘Dat voelt een beetje stom natuurlijk, want andere burgemeesters hebben een actieve rol in de ceremonie, maar ik kan nu eenmaal niets voorlezen.’ Bewust geeft ze overal woorden aan, ook als een situatie ongemakkelijk wordt. Als de griffier wil weglopen, zegt Struik in de microfoon: ‘Wil je nog even blijven zitten, want we zijn nog niet klaar.’ Het betekent dat ze elkaar goed moeten aanvoelen. Fobler weet dat Struik op zo’n moment kortaf kan overkomen.

Energiebalans bewaren

Tjarda Struik is niet de eerste bijna blinde burgemeester van Nederland. Marcel Oosterveer, burgemeester van Waalre, ging haar in 2022 voor. Ze hebben één keer samen zijn aanpak besproken, maar het meeste moet ze toch zelf uitvinden. ‘Hij werd pas op latere leeftijd slechtziend. Hij moet teksten heel groot opschrijven en dat kan hij nog zien. Bij mij gaat werken met spraaksoftware sneller.’ Wel leerde ze een andere waardevolle les van hem: het belang van het bewaken van de balans in energie. De middag voor de raadsvergadering houdt ze zo veel mogelijk leeg. Na afloop is ze wel aanwezig op de borrel, omdat ze wil investeren in de relaties met de raadsleden. Daarna is de energie op. De rest van de week kan ze maar beter niet te veel ’s avonds plannen. ‘Ik ben erg aan het zoeken naar een balans in mijn agenda, want ik vind alles veel te leuk.’

Topsport

Iets na halftien zit de vergadering erop. ‘Het is zeker een beknopte vergadering geweest,’ concludeert de burgemeester tevreden. Ze nodigt de aanwezigen uit voor een drankje ‘om te genieten van een gevoel van samenzijn’. Ze is niet ontevreden over het verloop van de vergadering. Het gaat elke keer wat beter. ‘Het begint me al een beetje te lukken om wat humor te gebruiken in de raad, maar ik moet er nog wat meer ontspanning in brengen. Dan gaat dat vanzelf. Nu is het gewoon topsport.’

Lees het volledige artikel in Binnenlands Bestuur nr. 3 van deze week.