'Ik moet mijn Tjardading doen'

Psycholoog, raadslid en ‘blindfluencer’ Tjarda Struik wordt dit najaar burgemeester van Leiderdorp. ‘Het is best wel lef om voor mij te gaan. Dat heeft mij geraakt’, zegt de praktisch blinde Struik. Want één ding is zeker: ‘Het wordt anders met mij.’

Juiste keuze

‘Blindfluencer’ Tjarda Struik (‘Hoi, ik ben Tjarda en ik ben bijna blind’) wordt in november burgemeester van het Zuid-Hollandse Leiderdorp (27.000 inwoners). Ze passeerde zes vrouwen en twaalf mannen. ‘Ik ben blij dat we als raad een juiste keuze hebben ­gemaakt’, zei de voorzitter van de vertrouwenscommissie en aanvoerder van de Lokale Partij Leiderdorp Hugo Langenberg bij de presentatie van Struik op 14 juni.

Geen geheim gemaakt van ambitie

‘Ik zag het niet aankomen. Die mag je ­gebruiken hoor’, lacht de burgemeester in spe. ‘Ik droomde ervan. Ik maakte er ook geen geheim van dat ik graag burgemeester wilde worden. Ook al lukt het dan niet, je dromen mogen er zijn. Ik hoop dat ik mensen inspireer.’
Wat ze zo mooi vindt aan het burgemeesterschap? ‘Het ambt van burgemeester verenigt alles wat ik leuk vind en nu los doe. Ik ben spreker en adviseer, ik zit op sociale media. Ik ben raadslid in Zeist, ik doe wat in Den Haag. Ik heb als manager in de gehandicaptenzorg gewerkt, dus crises zijn mij niet vreemd. Ik ben van origine psycholoog en ik vind eigenlijk mensen het allerleukste. En het burgemeesterschap draait voor mij om mensen.’

Barbapapa

Mensen die ze niet ziet. Struik: ‘Ik zie geen details. Ik zie jou nu als een Barbapapa die beweegt en ook verandert van vorm. Ik zal dus geen burgemeester worden die mensen op straat herkent. Ik moet het van mijn gehoor hebben. Ik onthoud mensen op hun verhaal en op hun naam. Het mooiste is als je zegt: ‘Hallo Tjarda, ik ben het, en dan een naam.’ Struik lijdt aan de onbehandelbare oogziekte maculadegeneratie. ‘Vanaf mijn zesde is mijn zicht steeds verder achteruitgegaan. Ik zat in groep 3 en de leraar merkte dat ik slechtziend was. Ik kon het schoolbord niet lezen. Ik denk dat ik toen 80 tot 90 procent zag, inmiddels zie ik nog maar 5 procent. Dat zou wel het eindstadium moeten zijn. Ik word nooit helemaal blind.’

Positieve kanten van beperking

Volop argumenten om je droom overboord te zetten, maar je kunt óók bedenken waarom dat zonde zou zijn. Want kijk naar de eigenschappen die een burgemeester nodig heeft: gevoel voor sfeer, ontspanning, verbinding, samenwerking, empathie. Tjarda Struik: ‘Ik zag eerst ook vooral de obstakels hoor. Ik zal altijd dingen moeten overwinnen. Maar als ik verder kijk, ook als psycholoog, dan zie ik de positieve kanten van mijn blindheid. Ik laat mij niet afleiden door iemands uiterlijk en ik luister écht. Niet omdat we in de politiek naar de mensen moeten luisteren, want dat hoor je nu voortdurend, maar omdat ik niet anders kan. Zo communiceer ik. Burgemeester van Waalre Marcel Oosterveer, die net iets meer ziet dan ik, bracht het treffend onder woorden. Hij vertelde: ‘Als burgemeester met een beperking ben je heel benaderbaar. Je staat dichter bij de mensen. Ze voelen jou niet als een bedreiging.’

Begeleiding nodig

Niets zo belangrijk als die burgermoederrol, maar Struik is straks ook voorzitter van het college en voorzitter van de gemeenteraad. In Leiderdorp 21 dames en heren die ze tijdens de raadsvergaderingen niet ziet. Struik: ‘De non-verbale communicatie wordt ingewikkeld. Daar heb ik ook met de vertrouwenscommissie over ­gesproken. Het is best wel lef hoor voor de raad om dan te zeggen: we gaan voor jou. Ik realiseer mij dat ik een grotere gunfactor heb, maar dan nog moet je over mijn blindheid heenstappen om mijn kwaliteiten te zien. Dat heeft mij geraakt. Ik ben er heel open over geweest tegen de vertrouwenscommissie: het wordt anders met mij. En daar heb ik jullie bij nodig. De raadsgriffier zal mij moeten begeleiden.’

Spraaksoftware

Het voorlezen van de teksten is ook lastig, zegt Struik. ‘Ik kan niet lezen en heb op mijn laptop spraaksoftware. Omdat ik laat zo slecht ben gaan zien, gaat braille bij mij heel langzaam. Ik zal de raadsvergaderingen tot in de puntjes moeten voorbereiden. Ik moet namelijk naar de raadsleden luisteren én ik moet naar mijn laptop luisteren die mij vertelt wat het volgende punt is. En ik moet naar de griffier luisteren. Alles wat ik kan voorbereiden, verlicht de druk tijdens de raadsvergadering.’

Vervoer

En dan komen we op het vervoer. 'Dat vind ik echt een hele ingewikkelde. Ik wil geen tijd en energie verliezen door met het openbaar vervoer of lopend ergens naartoe te gaan. Dat doe ik nu. Ik heb er erover gehad met Marcel Oosterveer in Waalre. Hij doet ­alles met de taxi, verzamelt de facturen en gaat daarmee naar Binnenlandse Zaken. Hij gaat het gesprek aan. Hoe doen we dat? De raad van Leiderdorp heeft het lef gehad om mij voor te dragen, en dan kost ik ook nog eens een bak meer geld. Daar zit ik erg mee.’

Oriëntatieprogramma

‘Je zou een goeie burgemeester zijn’, merkten burgemeesters op die ze bezocht tijdens het oriëntatieprogramma voor burgemeesters, waaraan ze vorig jaar deelnam. ‘Maar dat geloofde ik toen nog niet’, zegt Struik. ‘Ik had wel bestuurlijk werk gedaan, maar niet politiek-bestuurlijk. En mijn ogen, hoe moest ik dat aanpakken? Dat vonden ze eerder een uitdaging dan een blokkade. Een paar burgemeesters waren zelfs referent toen ik dit voorjaar solliciteerde in Leiderdorp. Uit het oriëntatieprogramma was een advies gekomen over de gemeente die het best bij mij zou passen: een dorp met een beetje stedelijke cultuur. Ik heb een paar mensen in vertrouwen genomen die mij hebben verteld over Leiderdorp en over de cultuur in het gemeentehuis.’

TikTok

Hangt ze TikTok straks aan de wilgen? ‘Ik wil doorgaan op social media. Ik weet alleen niet of het TikTok wordt of alleen Instagram. Ik vind social media essentieel voor een burgemeester. Een inkijkje in het ambt, hoe je dat doet met een beperking. Ik ga met de gemeenteraad praten over de kaders waarbinnen ik dat kan doen.’

 Lees het volledige interview in Binnenlands Bestuur nr. 13 (inlog)