Het fenomeen Angela Merkel

Politieke biografie

Michèle de Waard schreef een politieke biografie over het fenomeen Merkel. Het zwaartepunt van het boek is allesbehalve het persoonlijke wel en wee van Merkel. Veeleer beschrijft ze een recente economisch- politieke geschiedenis van Europa. Over de invoering van de euro, de bankencrisis, de Griekse crisis en meer. Omdat de meest heftige gebeurtenissen minstens vijf jaar achter ons liggen, zijn deze momenten waarin het uiterste van politieke leiders en bankpresidenten gevraagd is, behoorlijk goed gedocumenteerd. De auteur, eerder NRC- en FD-redacteur, rijgt de gebeurtenissen inhoudelijk kundig aaneen. Ze gaat in op de actieve rol van Obama die Europa aanspoort tot krachtige actie om de markten te kalmeren. En over de frustraties van politici over de dwingelandij van de financiële markten – tot ECB-president Draghi uiteindelijk rust bracht en zijn ‘whatever it takes’ uitspraak (om banken en landen te stabiliseren).

Ze beschrijft ook de ooit blijkbaar opgewelde tranen van Merkel toen Obama en Sarkozy haar bij een G20 gezamenlijk wilden dwingen de Duitse goudvoorraad in te zetten als buffer – en zo blijk gaven onvoldoende te begrijpen hoe zeer Duitsland hecht aan zijn eigen soliditeit gesymboliseerd door het bezit van het goud. De Waard beschrijft het allemaal goed en gedetailleerd. Keerzijde daarvan is dat er minder aandacht is voor een kritischer reflectie of het politieke leiderschap op andere terreinen, met uitzondering van haar rol in de vluchtelingencrisis.

Maar over Merkels visie op staatsinrichting, de toekomst van Europa, haar opvattingen over ethische kwesties zoals haar recent gebleken afkeer van het homohuwelijk komen we niet veel meer te weten. Hilarisch zijn wel kleine uitweidingen zoals over de start van de Wende. ‘Angela Merkel zat in de sauna toen de muur viel’. Of een ander opvallend inkijkje van die dag: ‘Terwijl iedereen die avond gaat feesten aan de Ku’- damm gaat Merkel op tijd naar bed. De volgende morgen moest ze er weer vroeg uit.’

Angela Merkel Een politieke biografie Michèle de Waard. AUP 2017, 300 pagina’s 19,99 euro

Tips: verder lezen en kijken
Inmiddels zijn meerdere politieke (auto)biografieën van markante vrouwelijke politica verschenen. In 1995 natuurlijk het zeer goed verkochte ‘The Downing Street years’ van Margareth Thatcher. In 2003 ‘Mijn verhaal’ van Hillary Clinton, verschenen tussen haar periodes als first lady en als opmaat tot haar eigen politieke loopbaan. En natuurlijk het nieuwe boek van Clinton, ‘What happened’ dat een dezer dagen uitkomt. Op eigen bodem schreef Femke Halsema in 2016 haar politieke memoires in ‘Pluche’. Martijn van der Kooij schreef (2006) een biografie over progressief VVD-lid Annelien Kappeyne van de Coppello. En voor de liefhebbers van vrouwelijk leiderschap blijft er natuurlijk de Deense fictie – maar o zo herkenbare verwikkelingen – van Borgen over Birgitte Nyborg, in 2016 en 2017 te zien als marathonvoorstelling van het Noord Nederlands Toneel maar ook nu nog te koop op DVD. En als House of Cards 6 ooit verschijn, zullen we zie hoe Claire Underwood het presidentschap inhoudt geeft…