Juridische hulp bij sturen op houtbouw

Wil je als gemeente sneller, schoner en duurzamer gebouwen neerzetten die ook nog gezonder zijn om in te wonen? Dan is houtbouw de beste optie. Voor overheden met ambities op dit vlak ontwikkelde CircuLaw een set juridische instrumenten die houtbouw stimuleren én het proces helpen versnellen. 

Houtbouw is een belangrijke maatregel om circulaire doelen te halen en de bouwsector in lijn te krijgen met de klimaatdoelen van Parijs. Maar hoe stuur je hier als beleidsmedewerker op? Aan welke juridische- en beleidsknoppen kun je draaien om houtbouw te stimuleren? Een enorme uitdaging waar CircuLaw praktische hulp bij biedt, want er is veel meer mogelijk dan gedacht.   

Houtbouw in gebiedsontwikkeling  

In opdracht van de gemeente Amsterdam bracht CircuLaw 38 juridische sturingsinstrumenten in gebiedsontwikkeling in kaart. Dat zijn er veel, maar gebiedsontwikkeling is vaak een lang proces is dat in complexe gevallen wel 10 tot 15 jaar kan duren. 
 
Gebiedsontwikkeling volgt verschillende fasen, ze heten in iedere gemeente vaak net iets anders, maar grofweg bestaat het uit: Verkenning, Verdieping, Voorbereiding, Realisatie, Exploitatie en Transformatie. In al die fasen kun je specifieke juridische instrumenten toepassen.  
De instrumenten winnen aan kracht als al zo vroeg mogelijk in het proces de juiste maatregelen worden getroffen. De ambities zijn daardoor goed verankerd in het hele proces. Daarom is door CircuLaw ook een fase 0 toegevoegd: de 'Voorfase'.

Sturen op Amsterdamse ambities

Vanwege de vele voordelen van houtbouw, tekende de gemeente Amsterdam samen met verschillende partners in de Metropoolregio Amsterdam het Convenant Houtbouw. Hiermee committeren we ons aan de doelstelling om vanaf 2025 jaarlijks minimaal 20% van de gehele woningproductie in houtbouw uit te laten voeren. Het onderzoek van CircuLaw helpt daarop te sturen. 
 
Samen maakten we een selectie van de meest kansrijke instrumenten om te implementeren. Deze top 6 is binnen de gemeente gevalideerd in verschillende interviews en worden als meest impactvol gezien binnen gebiedsontwikkeling. 

Top 6 meest kansrijke instrumenten

1. Houtbouw steviger verankeren in de Omgevingsvisie. 
2. Verkennen of houtbouw structureel geborgd kan worden in tenderbeleid. 
3. Omgevingsprogramma: verankeren van houtbouw in gebiedsgerichte omgevingsprogramma’s en verkennen of een themagericht omgevingsprogramma voor houtbouw wenselijk is. 
4. Zet de experimenteerbepaling van de Omgevingswet in. Daarmee is het mogelijk om tijdelijk strengere duurzaamheidsmaatregelen te nemen die afwijken van bepalingen uit onder andere de Omgevingswet en het Besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl). 
5. Verkennen of groene leges ingezet kunnen worden om houtbouw financieel aantrekkelijker te maken. 
6. Omgevingsplan: in aanbevelingen schrijven voor het opnemen van houtbouw en biobased bouwen in het stedenbouwkundig plan, welstandscriteria en beeldkwaliteitsplan. Zo moeten de duurzame ambities terugkomen in de strategievorming en is het van belang dat de adviseur duurzaamheid voldoende input kan leveren in de ontwerpfase.  

Waarom kiezen voor houtbouw

Houtbouw is belangrijk omdat het een duurzaam, milieuvriendelijk en efficiënt alternatief biedt voor traditionele bouwmethoden. Het bouwen met hout gaat sneller, de milieu-impact is lager dan die van beton en staal en hout is een co2-opslagplaats. Daarnaast blijft de bouwplaats een stuk schoner (dus minder overlast voor omwonenden) en is het binnenklimaat in een houten constructie gezonder door betere vochtregulering en minder gebruik van schadelijke stoffen. 

Over CircuLaw 

CircuLaw is een initiatief van Gemeente Amsterdam en Dark Matter Labs. Ze werkt nauw samen met diverse kennis- en ontwikkelpartners, zoals ECOlaw, Metabolic, Climate-KIC, Built by Nature, universiteiten en (semi-)overheden. CircuLaw helpt beleidsmakers met systematische wetsanalyses, overzichtelijke presentaties per thema of productgroep en een helder overzicht van instrumenten.