Vier Friese Statenfracties opereren zonder integriteitsbeleid

Provinciale Staten van Drenthe, Friesland en Groningen hebben hun systemen die de integriteit moeten bevorderen redelijk op orde. Toch werken zeker niet alle Statenfracties met een eigen integriteitsbeleid.

Management

Dat blijkt uit onderzoek van de Noordelijke Rekenkamer naar de werking van het integriteitssysteem van Provinciale Staten: het geheel aan initiatieven, regelingen, beleid, activiteiten, management en organisatie dat integriteit moet bevorderen. Al met al is dat systeem in de drie provinciehuizen op orde. Maar of het ook doeltreffend werkt doet de rekenkamer geen uitspraken. Adequate informatie daarover ontbreekt namelijk volgens de onderzoekers.

PVV en SP

Duidelijk maakt het onderzoek wel dat lang niet alle Statenfracties er een eigen integriteitsbeleid op nahouden, in aanvulling op het integriteitsbeleid voor Provinciale Staten als geheel. In Drenthe gaat het bijvoorbeeld om drie fracties die het zonder doen: JA21, PVV en SP. In Friesland trof de rekenkamer bij vier Statenfracties dergelijk beleid niet aan: PVV, Forum voor Democratie, SP en Provinciaal Belang Fryslân.

D66

Voor de meeste fracties geldt dat landelijk integriteitsbeleid (van de partij) op hen van toepassing is. Voor enkele van hen geldt dat zij aanvullend daarop specifieke eigen regels of afspraken hebben, bijvoorbeeld dat fractieleden tekenen voor hun integriteit. In het bijzonder de Drentse en Friese fracties van D66 kennen volgens de rekenkamer een uitgebreid eigen integriteitssysteem. Elementen daaruit zijn onder andere eigen vertrouwenspersonen en een eigen Protocol integer en verantwoord gedrag. Iedereen die een functie vervult binnen de fracties ondertekent dit. ‘In het protocol staan afspraken over integriteit en verantwoord gedrag, inclusief afspraken om pesten, seksuele intimidatie, discriminatie, agressie en geweld te voorkomen’, aldus de onderzoekers. Bij de werving van nieuwe fractiemedewerkers en fractieleden is aandacht voor sociale veiligheid en integriteit. Zo wordt in sollicitatiegesprekken met nieuwe medewerkers onder andere gevraagd naar houding, zienswijze en ervaringen ten aanzien van integriteit en worden er ook casussen voorgelegd. Nieuwe medewerkers moeten ook een Verklaring Omtrent het Gedrag overleggen.

Vertrouwenspersoon

Met als doel het integriteitssysteem nog completer te maken beveelt de Noordelijke Rekenkamer Provinciale Staten van alle drie de provincies aan te zorgen voor een overkoepelend integriteitsbeleidsplan. Verder is het advies een gecertificeerde externe vertrouwenspersoon aan te stellen zodat Statenleden, als zij dat wensen, daar terecht kunnen voor het bespreken van een integriteitskwestie en/of advies willen. Nu is de vertrouwensfunctie en de meldfunctie belegd bij de commissaris van de koning. De aanbeveling voorziet volgens de Noordelijke Rekenkamer ook in de situatie waarbij een vermoeden van integriteitsschending zich richt op de commissaris van de koning.

Forse vertraging

De resultaten van het onderzoek naar de integriteitssystemen van de ambtelijke organisatie en het College van Gedeputeerde Staten volgen nog. Het was de bedoeling die tegelijkertijd naar buiten te brengen, maar dat onderdeel loopt volgens de rekenkamer forse vertraging op.