Forse bezuinigingen op sociaal domein na 19 maart

Gemeenten lijken de komende raadsperiode opnieuw te bezuinigen op de eigen organisatie en het sociaal domein. Een overgrote meerderheid voorziet dat de dienstverlening aan de burger minder wordt.

Dat blijkt uit onderzoek van BMC naar de begrotingen van 51 gemeenten, aangevuld met een enquête onder gemeentesecretarissen, gegevens van het ministerie van Binnenlandse Zaken en een analyse van gemeentelijke bezuinigingsmonitors. De bezuinigingen van gemeenten tussen 2010 en 2013 werden onder de loep genomen en een inventarisatie gemaakt van de verwachte bezuinigingen voor de periode 2014 – 2017.

Uitvoering decentralisaties onrealistisch

De gemeenten krijgen in de komende raadsperiode nieuwe taken op de gebieden werk, zorg en jeugd. Omdat ze straks minder geld krijgen voor de uitvoering van die taken, verwachten ze dat dit in de praktijk nadelig zal uitpakken. Bijna de helft van de gemeenten vindt het niet realistisch dat de gedecentraliseerde taken op het gebied van werk, zorg en jeugd per 1 januari 2015 moeten worden uitgevoerd voor de budgetten die het rijk overdraagt. Bijna een op de vijf vindt deze ‘efficiencytaakstellingen’ helemaal niet haalbaar. Eén op de tien gemeenten ziet nadelige effecten bij de drie decentralisaties.

Dienstverlening aan burger onder druk

Door de decentralisaties zal er extra moeten worden bezuinigd op andere beleidsterreinen, zo is de verwachting. Ook komt de kwaliteit van de dienstverlening aan de burger of cliënt onder druk te staan en zal er ongelijkheid in de dienstverlening tussen gemeenten gaan ontstaan, zo vindt de overgrote meerderheid van de ondervraagden.

Snijden in eigen vlees populair

In de afgelopen raadsperiode hebben gemeenten al fors bezuinigd op de eigen organisatie en op het sociale en culturele domein. Met name ging het mes in het beleidsterrein algemeen bestuur, waaronder de kosten voor het college van burgemeester en wethouders en raad, bestuursondersteuning en de ambtelijke organisatie onder vallen. Een derde van de gemeenten heeft meer dan tien procent in het personeelsbestand gesneden.

Flink het mes in participatiebudget

Uit de begrotingsvergelijking blijkt dat er op het gebied van cultuur en recreatie onder meer bezuinigd is op het vormings- en ontwikkelingswerk (9 procent), openbare bibliotheken (3 procent) en sport en sportvelden (2 procent). De gemeenten besteden ruim een derde van hun uitgaven aan sociale voorzieningen en maatschappelijke dienstverlening. Binnen dat pakket bezuinigen zij onder andere op participatiebudget (39 procent) en op sociaal-cultureel werk (17 procent).

Hogere uitgaven aan minimabeleid

De begrotingsvergelijking laat overigens wel zien dat er over het totaal aan uitgaven voor cultuur en recreatie, sociale voorzieningen en maatschappelijke dienstverlening niet bezuinigd is in de periode 2010 – 2013. Zo blijkt er een kwart of meer extra te zijn besteed aan natuurbescherming en overige recreatieve voorzieningen, terwijl ook meer werd uitgegeven aan bijstandsverlening (+16 procent) en gemeentelijk minimabeleid (+15 procent).

Uit het onderzoek blijkt verder dat een derde van de gemeenten verwacht dat in de komende periode nog de grootste bezuinigingen komen op algemeen bestuur en sociale voorzieningen en maatschappelijke dienstverlening.

Beknibbeld op onderhoud wegen

De gemeenten die er financieel het ergst aan toe zijn, de artikel 12-gemeenten, hebben de afgelopen jaren zwaar bezuinigd, vooral op wegen, straten en pleinen (-43 procent), binnenhavens en waterwegen (-87 procent), openbaar groen en openluchtrecreatie (-45 procent), sport (-39 procent), oudheidkunde/musea (-70 procent), stads- en dorpsvernieuwing (-55 procent) en bouwgrondexploitatie (-57 procent).