“Partnerschap is dé manier om knelpunten uit de weg te ruimen”

Willen we een circulaire economie, dan hebben we circulaire ondernemers nodig. Ondernemers vanuit het circulaire gedachtengoed hebben echter vaak moeite om financiering te krijgen. Investeerders durven het risico niet aan of ingewikkelde wet- en regelgeving gestoeld op lineair ondernemen, zorgt ervoor dat ondernemers überhaupt niet financierbaar lijken. De Kopgroep Circulair Financieren, onder voorzitterschap van Invest-NL, brengt partijen uit de financiële, private en publieke sector bij elkaar om de knelpunten die circulair financieren in de weg staan, in kaart te brengen, hiervoor oplossingen te creëren en deze te implementeren. De gemeente Amsterdam en de provincie Utrecht zijn sinds kort strategisch partner.

“Amsterdam heeft drie belangrijke redenen om zich aan te sluiten”, verklaart Danka Oosterhof, senior strategisch beleidsadviseur bij de gemeente Amsterdam de samenwerking met de Kopgroep Circulair Financieren. “In Amsterdam zien wij dat het huidige patroon van consumptie en productie niet houdbaar is. Het legt een te grote druk op de natuurlijke ecosystemen. Een circulaire economie betekent dat we zuiniger met grondstoffen en producten omgaan en dat er een gezonde balans bestaat tussen consumptie en het regeneratieve vermogen van de aarde. Mkb’ers zijn een essentieel onderdeel van de economie. Daar zit een enorme innovatiekracht. Wij willen deze ondernemers ondersteunen in het circulair ondernemen. Onder andere door ervoor te zorgen dat het verkrijgen van financiering makkelijker wordt of door kennis te helpen ontsluiten bij deze doelgroep.”

Samen pionieren

“Reden twee is dat we samen met de Kopgroep Circulair Financieren beter kunnen werken aan bepaalde vraagstukken die nu spelen in Amsterdam. Denk aan de circulaire waardebepaling van gebouwen”, vervolgt Oosterhof.  Als derde reden geeft ze het economische belang van de financiële sector voor de stad aan. “Elke sector heeft haar uitdagingen om circulair te worden. De pioniers willen we hierbij ondersteunen. Door in de coalitie te treden met de Kopgroep Circulair Financieren hebben we in één keer een groot deel van deze sector te pakken om mee samen te werken. De investeringskracht kan dan ten goede komen aan de ondernemers in de stad.”

“Hoe de samenwerking precies tot wasdom komt, moet natuurlijk nog blijken”, zegt Oosterhof. Maar ze weet nu al dat de gemeente veel baat zal hebben bij de samenwerking. “We verwachten bijvoorbeeld de verschillende tools die al zijn ontwikkeld door de Kopgroep Circulair Financieren in te kunnen zetten in onze lopende projecten. Zoals bij het Investors Readiness programma waarmee we innovatieve circulaire ondernemers helpen bij hun ketenfinancieringsbehoeften.”

Zichtbaarheid

Anne Mieke van der Werf, directeur business development bij Invest-NL en voorzitter van de Kopgroep Circulair Financieren deelt het enthousiasme van Oosterhof. “Ik ben heel blij met de komst van de gemeente, dit soort deelnemers voegen veel waarde toe. Zij zien, horen en kennen ondernemers. En het is van groot belang dat we weten waar zij tegenaanlopen en waar zij behoefte aan hebben. Daarbij doet Amsterdam al veel op dit vlak. Het is dus heel prettig en waardevol dat we de gemeente ook als kennisprovider aan boord hebben. Bovendien kunnen we op deze manier onze resultaten delen en onze zichtbaarheid vergroten.”

Vergroten van mogelijkheden

Het belang van partnerschap met partijen als de gemeente én de noodzaak van onderlinge uitwisseling van kennis, expertise en netwerk, illustreert Van der Werf met een voorbeeld. “Ondernemingen kunnen hun afval aanbieden aan ondernemers die dit als feedstock zien, dus als grondstof voor een nieuw product. Daar is in sommige gevallen een bepaalde statusverklaring voor nodig, omdat het om afval gaat. Door beleidsmakers te voorzien van informatie over de afhankelijkheid van ondernemers van nieuwe toepassingen van afval, kunnen we samenwerkingsverbanden mogelijk maken. En daardoor de levensvatbaarheid van ondernemingen vergroten om zo hun financieringsmogelijkheden te vergroten.”

RoadMap 2030

Uiteindelijk gaat erom dat er anders naar de risico’s van financiering wordt gekeken. Circulaire processen kunnen soms juist risico’s verlagen ten opzichte van lineaire systemen. Van der Werf: “Het gaat om het delen van kennis, expertise en het veranderen van het systeem.”

Op initieel initiatief van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat, vormden een aantal partijen uit de financiële sector, onder leiding van Invest-NL de Kopgroep Circulair Financieren. Zij zette de eerste stappen door onder andere de RoadMap 2030 Circulair Financieren op te stellen. Dit stappenplan moet ervoor zorgen dat in 2030 circulariteit een integraal onderdeel is van de beoordeling van financieringsaanvragen en investeringsbeslissingen. Hiervoor ontwikkelde de Kopgroep ook een aantal tools, zoals de Circulair Risk Scorecard en een circulair service platform. “We hebben nagenoeg alle milestones tot en met 2023 behaald”, zegt Van der Werf. “Nu zijn we klaar voor de volgende stap, zoals het uitbreiden van de coalitie met nieuwe – ook kritische – partners. Om nieuwe instrumenten te ontwikkelen, maar ook om het stappenplan eventueel bij te schaven en te toetsen.”

Verzekeraars en pensioenfondsen

Naast de toetreding van vertegenwoordigers uit de publieke sector hoopt Van der Werf ook op aansluiting vanuit de private sector. Zo spelen ook verzekeraars en institutionele partijen een cruciale rol in de financiering van een circulaire economie. “Innovatieve nieuwe processen zijn moeizaam of kostbaar om te verzekeren. Hierdoor zal je niet snel financiering kunnen aantrekken.” Daarnaast wil Van der Werf de pensioenfondsen graag aan boord om een circulaire benchmark te ontwikkelen. “Om te kunnen meten hoe circulaire bedrijven presteren ten opzichte van niet circulaire bedrijven.” In verband met de borging van de benodigde data vormt dit nog een flinke uitdaging.

Internationale impact

Van der Werf erkent de fase waarin de Kopgroep Circulair Financieren zich bevindt. “We lopen en zullen nog tegen zo veel vraagstukken aanlopen; over twee jaar hebben we dingen opgelost, waarvan we nu wellicht nog niet weten dat het een knelpunt is.” Toch benadrukt ze ook de impact die de activiteiten van de Kopgroep Circulair Financieren nu al hebben op grotere schaal, en de beweging die het internationaal teweeg brengt. Van der Werf: “We zijn de bron geweest voor het opstellen van de Europese Roadmap Circulair Financieren en we hebben een significante bijdrage geleverd aan de Duurzaamheidsrapportage. Zo hebben we partners als de Europese Investeringsbank weten te interesseren.”

Vertrouwen

“Ik hoop dat circulair financieren over 10 jaar de norm is en dat vermeden kosten een algemeen begrip is waar we als financiers mee om kunnen gaan. Dat we de leercurve van andere transities versneld weten door te voeren”, zegt Van der Werf tot slot. “Daarom is het zo belangrijk dat al die partijen bij elkaar komen. En niet alleen hun eigen belang in de gaten houden, maar ook andere partijen vragen: wat heb jij nodig van mij. Vaak is dat duidelijkheid, tijd en kennis.” “En vertrouwen”, vult Oosterhof aan: “Geld is gestold vertrouwen. En nu is het tijd dat we vertrouwen in de nieuwe economie uitdragen. En dat kan alleen als we de regels veranderen. En er met z’n allen de schouders onder zetten.”