Aantal meldingen boeren over ondermijning onduidelijk

Meldingen van boeren die door criminelen worden benaderd met het verzoek om bijvoorbeeld een schuur te verhuren voor de productie van drugs worden niet als aparte categorie geregistreerd door de politie. Over hoe de signalen vervolgens worden opgepakt doet de politie geen mededelingen.

Enquête onder boeren

Dat blijkt uit antwoorden van minister van Justitie en Veiligheid David van Weel op vragen van SGP-Kamerleden Diederik van Dijk en André Flach. Zij wezen op berichtgeving in Trouw over een enquête die boerenorganisatie LTO Noord afgelopen april hield en waaruit bleek dat één op de tien boeren de afgelopen jaren is benaderd met een ‘verdacht plan’. LTO Noord stuurde alle 1600 leden in de negen meest noordelijke provincies een vragenlijst over veiligheid op het platteland en 480 boeren stuurden antwoorden terug. De krant citeert Gaby de Ruiter, vertrouwenspersoon bij LTO-Noord, die gemiddeld één keer per week een melding krijgt, bijvoorbeeld over de vondst van drugsafval.

Geen specifieke registratie

Dat zijn 52 meldingen per jaar bij één van de drie vertrouwenspersonen voor boeren in Nederland. De andere twee vertrouwenspersonen werken voor de Zuidelijke Land – en Tuinbouw Organisatie (ZLTO) en de Limburgse Land – en Tuinbouwbond (LLTB). Hiermee is er volgens de minister landelijke dekking van vertrouwenspersonen voor de agrarische sector. Maar of die meldingen ook bij de politie terechtkomen wordt niet specifiek geregistreerd en er wordt daarna ook niet duidelijk gemaakt hoe de signalen worden opgepakt, meldt de minister. In 2023 ontmantelde de politie wel aanzienlijk meer productielocaties van synthetische drugs, heroïne en cocaïne dan in vorige jaren. Maar of er een stijgende trend is in het actief benaderen van boeren door criminelen, kan op basis van deze cijfers niet worden gesteld, aldus de minister. ‘Hierom kan er ook geen uitspraak worden gedaan over het verklaren van deze eventuele ontwikkeling.’

Aanpak niet aangepast

Van Weel ziet in de berichtgeving van LTO-Noord geen aanleiding voor het aanpassen van de huidige aanpak. Hij wijst erop dat het beeld al bekend is en daarop wordt ingezet met vertrouwenspersonen en het instrument ‘Veilig Buitengebied’, waarmee via een publiek-private samenwerking vanuit gemeenten een netwerk wordt opgezet dat ondernemers en bewoners in het buitengebied moet helpen om zich te weren tegen criminaliteit en bewust te worden van signalen van (ondermijnende) criminaliteit.

Proeftuin synthetische drugs

De proeftuin synthetische drugs heeft volgens Van Weel duidelijk gemaakt dat het ‘gericht uitgebreider veiligstellen van sporen, meer en snel onderzoek van die sporen en het genereren van intelligencerapportages door combinatie van data, kan bijdragen aan beter opsporing van daders van georganiseerde drugscriminaliteit en het vergroten van inzicht in samenwerkingsverbanden’. Het ministerie financiert de doorontwikkeling van deze aanpak, ‘waarbij ook wordt gekeken naar de mogelijke inzet ervan bij drugsdumpingen’.

Politiecapaciteit ook onbekend

Volgens de minister worden signalen van boeren over benadering door criminelen door de politie ‘serieus en voortvarend’ opgepakt, maar hij kan geen direct antwoord geven op de vraag hoeveel capaciteit beschikbaar is en daadwerkelijk wordt ingezet. ‘Het is aan het lokale gezag om afspraken te maken met de politie over de inzet van capaciteit. Zij maakt de afweging in hoeverre capaciteit hiervoor wordt ingezet.’ Dit varieert volgens hem in de eenheden en in de tijd.

Geen fiscale maatregelen

Op de vraag of er fiscale maatregelen worden ingezet om de sloop van leegstaande stal – of schuurruimte te stimuleren, antwoordt de minister ontkennend. Dit zou ‘niet in de rede liggen’ en ook niet ‘doelmatig/doeltreffend’ zijn. ‘Fiscale subsidies worden alleen ingezet als aangetoond kan worden dat dit beter is dan andere (niet)-financiële instrumenten zoals voorlichting, sancties of directe subsidies.’ Er komt wel een beëindigingsregeling, gericht op ‘verouderde bedrijven met de minst gunstige omstandigheden voor klimaat en/of milieu en dierenwelzijn’. Over uitgangspunten en contouren daarvan moet de Tweede Kamer nog voor het eind van dit jaar worden geïnformeerd.