Ramadan mubarak!

Volgens mijn Outlook begint de ramadan dit jaar op vrijdagavond 28 februari. Moet ik daar aandacht aan besteden? Wanneer wens je als overheidsmanager collega’s wat toe? Om neutraliteit ten opzichte van geloofsovertuigingen uit te stralen, heb ik vorig jaar met de Paasdagen mijn collega’s een ‘prettige lente’ gewenst. Ik kreeg vervolgens christelijke en conservatieve collega’s over mij heen met de vraag of ik gek of misschien zelfs woke was geworden.

Laat ik vooropstellen dat ik blij ben met iedereen die een geloofs- of levensovertuiging heeft. Een moreel kompas lijkt me gezonder dan geen kompas ook al wijst de naald een richting aan die niet de mijne is. Ik ben naar Kerstmissen geweest, heb met de familie van een vriendin Pesach gevierd, ben aangeschoven bij iftars en heb in mijn jonge jaren op 1 mei de Internationale gezongen. Van meevaren met de Canal Parade is het nog niet gekomen. Als introverte persoon drink ik liever individueel een kopje thee met een LHBTQIA+ om de ‘pride’ te delen. Mocht ik ooit met een hindoe samenwerken, dan Google ik welke dagen voor hem of haar belangrijk zijn en zal ik mijn wensen in het Sanskriet overbrengen.

Rekening houden met de waarden van anderen is voor mij een uiting van beschaving. Denken in termen als ‘zo doen we het hier nu eenmaal’ of ‘je past je maar aan ons aan’ vind ik ongastvrij, polariserend en eerlijk gezegd ook ongemanierd. Alleen door ons tot anderen te verhouden zullen we onszelf ontdekken, om Jean-Paul Sartre te parafraseren.

Ons land is vanaf zijn ontstaan in de Tachtigjarige Oorlog een pluriform land geweest met protestanten in allerlei denominaties, katholieken, joden, moslims, andersgelovigen en ongelovigen. Met deze grote verscheidenheid aan overtuigingen lagen conflicten op de loer. Om de boel bij elkaar te houden, moest onze overheid altijd min of meer neutraal zijn. In de klassieker ‘Verzuiling, pacificatie en kentering in de Nederlandse politiek’ (1968) beschrijft Arend Lijphart hoe we de vrede hebben weten te bewaren. Geloof rekenen we tot de persoonlijke levenssfeer waar de overheid niet over gaat. Dat hebben we zelfs in de Grondwet vastgelegd.

Kun je als overheidsmanager, als boegbeeld van een organisatie, met goed fatsoen een onderscheid maken in aandacht voor de verschillende feest- en gedenkdagen? Onze werkgever heeft dat wel degelijk gedaan door ons rijkelijk te bedelen met verlofdagen die bij één geloofsovertuiging horen. Hoewel, ik vrees dat ik bij een steeds kleiner deel van de bevolking hoor dat weet dat Kerst niet over bomen gaat en Pasen niet over eitjes. Zeker de tweede kerst-, paas- en pinksterdagen dienen eerder voor onze ontspanning dan voor ons zielenheil.

Je zou het als een vorm van compensatie kunnen zien wanneer we stilstaan bij feest- en gedenkdagen van groepen collega’s die hiervoor geen verplichte vrije dag hebben. En als uiting van collegialiteit en respect. Samen kunnen we alle warmte gebruiken in deze gure tijd. Dus: ramadan mubarak!