Corona meer dan gezondheidscrisis

Modelmatige aanpak schiet te kort

Verder leidt de inrichting van de crisisbeheersing tot problemen door een enorme bestuurlijke versnippering. De veiligheidspartijen hebben – gedreven door electoraal handelen – het veiligheidsbestel ook nog eens kwetsbaar gemaakt. Een veiligheidsbestel dat op Nationale politie, terrorismebestrijding en cybersecurity is gericht en niet op pandemieën. Zelfs de Mexicaanse griep in 2009 is niet dreigend genoeg gevonden om urgentie te voelen.

Gert-Jan Ludden rijgt de kritiekpunten aaneen in zijn boek. Het is pijnlijk te lezen dat nadien in feite alle oefeningen voor het bestrijden van een pandemie zijn beëindigd. Het crisismanagement is daarmee te politiek en te weinig operationeel geworden. Met een bestuurscultuur die wordt gehinderd door tunnelvorming en die op beeldvorming is gericht, raakt een samenleving uit beeld. Oog voor de klassieke rampenbestrijding, maar te weinig oog voor een eigentijdse crisisbeheersing.

Zelfs burgemeesters hebben het laten afweten. Bij de crisiscommunicatie herken je dat opnieuw. De overheidscommunicatie ontwikkelde zich van informeren en voorlichten in de richting van marketing- en ego communicatie. Bij crisiscommunicatie staat de communicatiebehoefte centraal van degenen die zijn getroffen. Dus niet ego en reputatie maar dienstbaar aan de samenleving. Het Nederlands Genootschap voor Burgemeesters bevestigt dat door erop te wijzen de relatie en niet de reputatie centraal te stellen. Dan valt het des te meer op dat in deze crisis de communicatie is ingericht vanuit een wetenschappelijke kijk op de mens, als ware deze een te beheersen machine.

Die instrumentele benadering is één van de oorzaken dat het gedrag van de overheid de motivatie van mensen aantast. Jammer is het dat burgemeesters zijn meegegaan in dat denken terwijl zij juist vanuit hun beroepsgroep de relationele benadering hebben aangereikt gekregen.

Dat alles brengt crisisexpert Ludden tot het beeld dat het crisismanagementbeleid niet aan de menselijke maat voldoet en niet dienstbaar is aan de samenleving. Een verandering in crisisbeheersing en -management is nodig. Een nieuw perspectief ook, waarbinnen bestuurders hun moreel kompas laten spreken.

Citaat uit het boek: ‘Regioburgemeesters en lokale bestuurders hadden vanuit hun verantwoordelijkheid veel meer hun stempel moeten drukken op deze immense crisis’

Corona onthult systeemcrisis. Een ontluistering voor de samenleving door Gert-Jan Ludden; SVDC, 2021; 19,50 euro