Denktank VNG ziet kleinere rol gemeenten

De publieke taak wordt steeds meer zaak van de samenleving. Een speciale denktank van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) stelt dat de publieke zaak niet langer het monopolie van de overheid is.

Burgers, ondernemers, zorginstellingen, woningcorporaties en vele andere organisaties nemen steeds vaker zelf het initiatief om zaken te regelen die voorheen altijd door de gemeente werden gedaan. Dat concludeert de Denktank van de VNG in het vandaag gepresenteerde rapport Van eerste overheid naar eerst de burger.

Gemeente niet meer als eerste aan zet

De Denktank onder leiding van Rob van Gijzel (burgemeester van Eindhoven) onderzocht de drijfveren van initiatiefnemers, de drempels die zij tegenkwamen in de ontwikkeling van hun initiatieven en de betekenis van maatschappelijke initiatieven voor gemeenten. ‘Misschien is wel de belangrijkste ontdekking die we hebben gedaan dat wij als overheid al lang niet meer altijd als eerste aan zet zijn,’ aldus Van Gijzel. ‘En als we het wel zijn, kunnen we dat soms maar beter laten. Best een schokkende ontdekking, want we bedoelen het zo goed, wij bestuurders, raadsleden en ambtenaren.’

Gemeenten moeten volgens de Denktank een nieuwe rol aannemen. Inspelen op en aansluiten bij maatschappelijke initiatieven moet voor gemeenten een kernkwaliteit worden.

Tips voor gemeenten

Gemeenten moeten volgens Van Gijzel veranderen. Klassieke reacties als ‘’dit past niet in het beleid” of  “Dit krijgen we nooit door de raad” passen daar niet in. ‘Gemeenten moeten al die mensen achter maatschappelijke initiatieven de hand reiken, zodat initiatieven ruimte krijgen om te ontstaan en te bloeien’, aldus de Eindhovense PvdA-burgemeester.

Zijn Denktank geeft een aantal tips voor gemeenten. Ze moeten een nieuwe rolopvatting kiezen die past bij de nieuwe maatschappelijke realiteit. Daarnaast zou het goed zijn om een ruimere definitie van de ‘publieke zaak’ te ontwikkelen, die aansluit bij de dynamiek van maatschappelijke initiatieven. Mensen die zich inzetten voor een maatschappelijk initiatief zouden van gemeentebestuurders een blijk van erkenning en waardering moeten krijgen.