‘Je houdt terrorisme niet tegen’

Nijmegen staat in de schijnwerpers. Dit weekeinde strijkt de Giro er neer, begin juli zijn de Special Olympics en drie weken later is de honderdste Vierdaagse. En wie weet gaat NEC ook nog Europees voetballen. Dat moet een veiligheidsnachtmerrie zijn. Niet voor burgemeester Hubert Bruls.

Giro d’Italia Città di Tappa 2016 staat fier op een wimpel in de Burchtstraat. Regen, hagel en natte sneeuw geselen de banieren in de Nijmeegse binnenstad. Niet voor te stellen dat hier straks Italiaanse vrolijkheid heerst.

‘Slechter dan nu kan het weer niet worden’, klinkt burgemeester Hubert Bruls goedgeluimd in zijn werkkamer in het Nijmeegse stadhuis. Bruls heeft er alle vertrouwen in dat de temperatuur omhoog gaat en dat de Giro aan de Waal een eclatant succes wordt. En de stad zich vervolgens vol goede moed kan richten op de opbouw van het Special Olympics Dorp op Heumensoord en de organisatie van de honderdste Vierdaagse. ‘Want geen moment heb ik na de rellen in Duitsland en de aanslagen in Parijs en Brussel overwogen om een massa-evenement als de Vierdaagse dit jaar over te slaan.’

De Rotterdamse marathon werd eind april niet zomaar gelopen, maar ging met strenge veiligheidsmaatregelen gepaard. Burgemeester Ahmed Aboutaleb gaf daags na de marathon in het Algemeen Dagblad een inkijkje in de zichtbare en onzichtbare maatregelen die waren genomen, zonder dat er overigens concrete terreuraanwijzingen waren geweest.

Extra politie, dat was zichtbaar, net als de prullenbakken die waren vervangen door doorzichtige plastic zakken en de controles. Onzichtbaar was de inspectie van het internetverkeer. ‘Er is vooral veel besproken, er is veel gecheckt. Met de veiligheidsdriehoek hebben we de marathon zelfs vier keer besproken, normaal is dat één, twee keer. Zo hebben we naar de hotels gekeken. Wie slaapt er? Wie betaalt met creditcard, wie met cash? Met al dat soort zaken zijn we bezig geweest. We houden de stad nauwlettend in de gaten’, aldus burgemeester Aboutaleb.

Risiconiveau
Burgemeester Hubert Bruls (50) laat zich ‘niet gek maken’. ‘Hotels controleren voor de Giro of de Vierdaagse? Vuilnisbakken weg? Dat zegt mij niet zoveel. Wij hebben geen specifieke maatregelen voor de evenementen op het oog. Door Parijs en Brussel is het risiconiveau in Nederland niet hoger geworden. Daarom passen wij onze organisatie ook niet aan. Denk niet dat duizend extra agenten een terrorist tegenhouden. Dan heb ik het vooral over de Vierdaagse. De Ronde van Italië is een evenement op zich. Die komt een keer en daar is een forse veiligheidsorganisatie van politie, brandweer en de hulpdiensten omheen gezet, maar wel op basis van de bestaande structuur binnen de veiligheidsregio’, aldus burgemeester Bruls.

We moeten de Giro niet problematiseren maar ervan genieten en profiteren, meent Bruls. ‘Ik ben meer van het voetbal dan van het fietsen, zeg ik eerlijk. Voetbal is dé sport in onze samenleving en een professionele voetbalclub is één van je grootste ambassadeurs, en dat geldt zeker voor een volksclub als NEC. Ik heb genoeg last van ze gehad, maar ik geloof erg in de club als promotor van de stad. Als zo’n club goed presteert, bijvoorbeeld een paar rondes in de Europa League, dan zou dat toch fantastisch zijn.’ Een aantal jaar geleden haalde NEC nog eens de derde ronde van UEFA-Cup.

Bruls: ‘Ik was hier nog geen burgemeester, maar je merkte gewoon dat de stad in die tijd schwung kreeg. Clubs als Ajax en PSV zijn gewend om Europees voetbal te spelen en Amsterdam en Eindhoven kijken er niet van op, maar als zoiets in Nijmegen gebeurt, dan leeft de hele stad op. Als voetbalkenner zeg ik ook: ze moeten bij de laatste acht eindigen en dan de play-offs nog doorstaan. Het zou een mooi kersje op de taart zijn van een kroonjaar, maar ik reken mij niet rijk.’

De Giro kan Nijmegen in ieder geval niet meer ontlopen. En Hubert Bruls geniet er volop van. ‘Vorige week zaterdag opende Dries van Agt in het Huis van de Nijmeegse Geschiedenis de expositie over wielrennen ‘Kerk en Koers’ en ik mocht hem interviewen. Ik wist nog behoorlijk wat, hoewel mijn kennis na de dood van Marco Pantani in 2004 wel is weggezakt. Hij was mijn laatste grote held.’

Wielerzindering
Als burgemeester van Venlo maakte Bruls al eens een internationale koers mee. In 2009 begon de derde etappe van de Ronde van Spanje in Zutphen en eindigde in Venlo.

Bruls: ‘Wielrennen leefde niet zo in Venlo, maar toch ging door de stad die typische wielerzindering. In Nijmegen, met zijn wielrenclubs en toertochten, is dat wel even anders. En het is ook weer heel anders dan een voetbalwedstrijd. Het doet nog het meeste denken aan de Vierdaagse; het circus eromheen en de race naar de finish. Als de fietsers de finish zijn gepasseerd, is het overigens wel meteen klaar. Dan trekt de karavaan onmiddellijk verder voor de vierde etappe van Catanzaro naar Praia a Mare in het zuiden van Italië.’

Burgemeester Bruls ziet de Giro d’Italia heel graag naar Nijmegen komen. ‘Vooral deze week krijgen we veel aandacht; dat zag je ook met de Tourstart vorig jaar in Utrecht. De Giro geeft het toerisme en de recreatie een impuls. Gedeputeerde Jan Markink, die de eer verdient de Giro naar Gelderland te hebben gehaald, verwacht dat er meer dan 350 duizend bezoekers naar de provincie komen die 8,5 miljoen euro gaan uitgeven.’

De provincie heeft vijf miljoen uitgetrokken voor het driedaagse wielerfeest. Bruls: ‘Wij hebben er een speciale organisatie voor in het leven geroepen. Wij putten uit de ervaringen met de Vierdaagse en hadden ook als eerste de vergunningen klaar voor ons deel van de drie dagen. Wij weten echt wel hoe we zoiets aanpakken, hoewel de Giro natuurlijk zijn eigen professionele organisatie meeneemt. We doen het met Apeldoorn, Arnhem en de provincie. Je kunt niet tegen zo’n organisatie zeggen: “Apeldoorn doet het zus en wij doen het zo.” Daar is de afgelopen twee jaar veel werk in gaan zitten.’

Onbetaalbare reclame
Daar krijgt de Waalstad ook wat voor terug. ‘De derde etappe eindigt met drie rondes over onze twee bruggen. Daar heb ik als gemeente graag een bijdrage van 350 duizend euro voor over. Onbetaalbare reclame.’

De Giro is één, de Vierdaagse is twee: het grootste openlucht meerdaagse evenement van Nederland en één van de allergrootste evenementen in Europa. ‘We hebben geen garanties dat er in Nederland niets gebeurt en op sommige plekken ligt het misschien wat meer voor de hand dan op andere. Er is daarom al jaren een verhoogd risiconiveau voor de Vierdaagse, maar we hebben de laatste jaren nog nooit een concrete dreiging gehad’, aldus burgemeester Bruls.

‘De kans op een terreuraanslag bestaat altijd en overal, maar dat was vorig jaar ook zo. Daar komt nog iets anders bij, en dat geldt ook voor Rotterdam: je kunt zo’n massa-evenement nooit helemaal veilig maken. Als je ieder risico wilt uitsluiten, kun je maar één ding doen en dat is de Vierdaagse afblazen.’

Maar waar eindig je dan? Bruls: ‘Dan kunnen we iedere amateurvoetbalwedstrijd ook wel schrappen. Je zegt dan namelijk: mensen mogen niet meer samenkomen. Daarmee capituleer je voor terreur. De premier heeft terecht gezegd dat we ons niet gek moeten laten maken. Besturen is je hoofd erbij houden.’

Nuchter blijven in deze schijnbaar barre tijden, is het devies van Hubert Bruls. ‘Het beveiligen van een evenement houdt terroristen niet tegen. Dat moeten inlichtingen- en veiligheidsdiensten aan de voorkant doen. Daarom hebben we nauw contact met de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding, maar wel in die rolverdeling. Ik ben verantwoordelijk voor de openbare orde en veiligheid in Nijmegen; ik spoor geen terroristen op.’

Open en vriendelijk
Er zal tijdens deze bijzondere editie van de Vierdaagse (van 19 tot en met 22 juli, met eenmalig 50 duizend wandelaars) wel meer beveiliging zijn voor speciale gasten. ‘Dan heb je het over persoonsbeveiliging’, aldus burgemeester Bruls, ‘maar de bezoekers hoeven zich geen zorgen te maken. Je zult net zo goed als vorig jaar de politie zien rondlopen, maar de Vierdaagse blijft een open en vriendelijk evenement.’

Dus geen poortjes en metaalscanners. Bruls: ‘Daarmee over-organiseer je het evenement zo dat het niet meer in verhouding staat tot het risico. De Vierdaagse is geen marathon, waar toeschouwers achter hekken staan. Tijdens de Vierdaagse wandelen mensen de hele dag in open terrein en willen eten en drinken meenemen. Die spullen hebben ze bij zich in rugzakjes. Moet je dan zeggen: “Dat mag niet!” Dat gaan we niet doen; ik laat mij niet gek maken. Het is om te beginnen ondoenlijk om al die duizenden tassen te controleren, maar voordat je het zover laat komen, kun je beter de Vierdaagse afschaffen.’

Alcohol is tijdens de Nijmeegse Vierdaagse een veel reëler probleem dan de kans op een terreuraanval, aldus Hubert Bruls. ‘De horeca organiseert gratis toegankelijke feesten. Dat is ook de charme van de Vierdaagse, maar ze willen natuurlijk wel een centje verdienen. Wij ontmoedigen mensen om drank mee de stad in te nemen. Er mag op straat worden gedronken, als dat ter plaatste wordt gekocht en genuttigd. Kom niet met drank uit de supermarkt.’

Is de drank in de man, dan is de wijsheid in de kan en voor je het weet ontaardt gigantisch dronkemansgedrag in een catastrofe. Burgemeester Bruls: ‘Mensen die op hol slaan: drank, ruzie, vuurwerk. Allemaal veel reëler dan een terroristische aanslag. Een ongeluk is snel gebeurd en wat gaat de massa dan doen?’ De burgemeester wil daarom dat de rampen- en calamiteitenorganisatie perfect op orde is. De jarenlange ervaring is in huis.

Bruls: ‘De Vierdaagse is op dat gebied één van meest ervaren massa-evenementen van Europa. Ze komen vanuit heel Europa kijken hoe wij dit festijn organiseren. Daar hoeven we voor de honderdste editie geen schep bovenop te doen. Het gaat terroristen erom paniek te maken en onrust te stoken. Wij proberen vooral rust uit te stralen.’

CV
Hubert Bruls werd op 9 februari 1966 geboren in het Zuid-Limburgse Nuth. Hij studeerde politicologie in Nijmegen en ging werken voor Novon/Abvakabo. Hubert Bruls was van 14 april 1998 tot 23 mei 2002 raadslid in Nijmegen en tot 24 april 2002 ook wethouder van onderwijs en economische zaken. Van 2002 tot 2005 was Hubert Bruls Tweede Kamerlid voor het CDA. In oktober 2005 werd hij burgemeester van Venlo. Zeven jaar later werd hij burgemeester van Nijmegen. Bruls is tevens vicevoorzitter van de VNG.