Bubbel-kabinet

Ik mag graag luisteren naar Kink-radio waar ze onder meer muziek van Pearl Jam, Fontaines DC en (veel te weinig) Mark Lanegan draaien. Omdat velen in mijn vriendenkring dezelfde muzieksmaak hebben, zou je al gauw geneigd zijn te denken dat zo’n beetje ‘iedereen’ die smaak deelt: waar je ook komt, je hoort vrijwel niets anders uit de luidsprekers komen. Natuurlijk weet ik wel beter. Taylor Swift en Bad Bunny worden eindeloos veel vaker gestreamd en beluisterd.

Ik moest eraan denken toen ik de uitspraak van premier Schoof onder ogen kreeg dat ‘mensen een asielcrisis ervaren’. Dat krijg je, dacht ik, als je ‘de mensen in het land’ niets anders voorschotelt, met elke dag beelden van en berichten over een overvol aanmeldcentrum voor vluchtelingen in Ter Apel. Die beelden doen vermoeden dat we worden overspoeld met asielzoekers en dat iemand op de noodknop moet drukken.

Door bewust schaarste in de opvang in stand te houden dan wel extra te creëren, is het makkelijk dit soort plaatjes te blijven presenteren. De in maart overleden psycholoog Daniel Kahneman liet in zijn meesterwerk Ons feilbare denken zien wat het effect van herhaling is: het maakt de boodschap aannemelijker. Anders gezegd, wanneer je iets vaker hoort ga je het steeds meer geloven, ook al is het onzin. Dat heeft ermee te maken dat we een vrij lui brein hebben. Dat gaat het liefst uit van eerdere ervaringen en wat het snelst in het geheugen op plopt. Daarbij geldt: ‘What You See Is All There Is’. Dit betekent dat geen rekening wordt gehouden met mogelijk ontbrekende informatie en de wijze waarop informatie wordt gepresenteerd (framing).

Wie meer moeite doet en informatie verzamelt, ziet dat de werkelijkheid anders is. Harde cijfers van de overheid leren dat er nu wekelijks hooguit 1.000 asielzoekers naar ons land komen. Twee jaar geleden schommelden die aantallen, rondom dezelfde periode, tussen de 1.200 en 1.500.

Is er dan niets aan de hand? Zeker wel. De doorstroming van Ter Apel naar asielzoekerscentra en noodopvangplekken in het land stokt, omdat die vol zitten. Dat komt dan weer omdat asielzoekers met een verblijfsvergunning noodgedwongen in het azc blijven vanwege de krapte op de woningmarkt. Wees eerlijk en maak daarvoor dan een noodwet of roep desnoods een crisis uit.