Bij Eindhoven begint de victorie

Veel lijkt er niet te kiezen: een PvdA’er of een PvdA’er. Dat zijn de smaken die de Eindhovense gemeenteraad de bevolking voorschotelt. Oktober vorig jaar kregen inwoners van Utrecht een vrijwel identieke keuzemogelijkheid: het was of PvdA-Tweede Kamerlid Aleid Wolfsen of VNG-directievoorzitter Ralph Pans, ook PvdA. De Utrechtenaren kozen met hun voeten en bleven massaal thuis. De benodigde opkomst van dertig procent werd bij lange na niet gehaald. Slechts negen procent van de kiesgerechtigden bracht een voorkeursstem uit.

Het is niet uit te sluiten dat dit scenario zich in Eindhoven herhaalt. Is dat erg? De grootste schade is voor de partij die de kandidaten levert, de PvdA. Dat is ook de conclusie die verliezend kandidaat in Utrecht, Pans, trekt in zijn vandaag verschenen boek ‘De slag om de Domstad’. ‘Ik dacht: na het debacle in Utrecht zullen ze in Eindhoven toch wel slim genoeg zijn om niet voor twee PvdA’ers te kiezen. Het is niet positief voor de partij als weer twee PvdA-kandidaten zo’n circuit ingaan, waarvan mensen een wrange smaak in de mond krijgen’, stelt hij.

Waar verliezers zijn, zijn ook winnaars. Voor de democratie is het een zegen dat Eindhoven het referendum de doodsteek toedient. Het referendum past niet in ons bestel. Niet alleen het mogen kiezen tussen slechts twee kandidaten van dezelfde partij is een democratische fopspeen. De echte fopspeen die de kiezer bij een burgemeestersreferendum wordt voorgehouden, is dat hij mag kiezen voor een burgemeester die uiteindelijk niets te vertellen heeft. De werkelijke, politieke macht ligt - en blijft liggen - bij de gemeenteraad, door diezelfde burgers democratisch gekozen. In zo’n constellatie kan een burgemeestersreferendum niet meer zijn dan een schoonheidswedstrijd. En geen zinnig mens gaat daar de deur voor uit.

Hans Bekkers