'Bestuurskrachtmeting is brevet van onvermogen'

Uit nieuwsgierigheid was Arie van Erk naar de bijeenkomst over bestuurskracht in Schoonhoven gegaan. Hij was benieuwd te horen waarom bestuurskrachtmeting nodig is. In tal van provincies waar een debat wordt gevoerd over het fuseren van gemeenten, waaronder Zuid-Holland, is het instrument populair. 'Ik ben niet overtuigd', zegt Van Erk (Gemeentebelang), een van de weinige burgemeester van een lokale partij, na afloop. 'Ik zie de bestuurskrachtmeting toch vooral als een stok achter de deur om gemeenten te dwingen de eigen kwaliteiten te meten. Gemeenten moeten dat zelf toch al doen, via de jaarrekening, de controle en de eigen structuurvisie. Uit contacten met regiogemeenten en maatschappelijke organisaties krijg je vanzelf te horen of je goed bezig bent en wat je niet goed doet. Ik vind dat het dus je dagelijks werk is om er voor te zorgen dat je bestuurskrachtig bezig bent.'

'Je moet volgens mij veel meer gebruik maken van de bestaande instrumenten zoals die in de artikelen 212 en 213 van de gemeentewet staan aangegeven om de organisatie tegen het licht te houden. De raad controleert en de secretaris is als hoofd van dienst verantwoordelijk voor het goed functioneren van de eigen organisatie. Bestuurskrachtmetingen uit laten voeren vind ik overdone. Als je als gemeente, college of raad geen goed zelfbeeld hebt, geef je jezelf een brevet van onvermogen. Als een directie van een bedrijf niet weet of de zaak er goed voorstaat, kan het nooit goed gaan.'

Dat de provincie en het ministerie van Binnenlandse Zaken veel waarde hechten aan bestuurskrachtmetingen vindt Van Erk evenmin overtuigend overkomen. 'Heeft men geen beeld hoe het toegaat bij gemeenten? Het rijk kan de provincies toch bevragen hoe het gaat? De provincies hebben toch heel veel controllers die controleren hoe het gaat bij gemeenten? Ze moeten zo kunnen horen hoe gemeenten er voor staan. De volgende vraag is natuurlijk wat willen ze met bestuurskrachtmeting? In Zuid-Holland zijn 77 gemeenten. Als je terugwilt naar bijvoorbeeld 43 gemeenten, zeg dat dan gewoon. Je kunt ook zeggen: 77 gemeenten is prima, maar ze moeten wel zorgen dat ze de zaken op orde hebben. Hoe ze dat doen, daarvoor heb je volgens mij geen bestuurskrachtmeting nodig.'

Bergambacht zal ondanks de kritiek van zijn burgemeester wel meewerken aan de voorgeschreven bestuurskrachtmeting voor alle vijf gemeenten in de Krimpenerwaard. Op basis van die uitkomsten wordt later dit jaar bepaald of de gemeenten in de Krimpenerwaard moeten fuseren of zelfstandig kunnen blijven. Bergambacht heeft al opdracht gegeven voor het uitvoeren van een quick scan. 'Een quick scan kost ons tienduizend euro, een bestuurskrachtmeting dertigduizend euro. We zijn een gemeente met tienduizend inwoners. Dat geld kunnen we beter en anders gebruiken', aldus Van Erk.