Duurzaamheidsverantwoording publieke- en non-profit sector

Diverse organisaties in het bedrijfsleven, waaronder banken en verzekeraars, zijn actief bezig met de uitwerking van duurzaamheidsverantwoording. Dit doen zij veelal niet alleen omdat Europese regels (de CSRD) hen daartoe verplichten, maar ook vanwege druk uit hun achterban en uit intrinsieke motivatie. Voor Nederlandse overheids- en non-profit organisaties geldt vooralsnog geen verplichting om te verantwoorden over duurzaamheid, maar ook bij hen zijn er goede redenen om daartoe over te gaan. Zo komt dit tegemoet aan druk vanuit de maatschappij om meer werk te maken van duurzaamheidsbeleid en heeft de publieke- en non-profit sector een voorbeeldrol. Bovendien geeft dit ook de kans om verder te kijken dan enkel externe verantwoording, en ook de verankering van duurzaamheid in de bedrijfsvoering tegen het licht te houden.

Drie frameworks

Voor het uitwerken van duurzaamheidsverantwoording zien we op dit moment dat met name drie frameworks de boventoon voeren. Bij het rijk wordt vooral gesteund op het begrip brede welvaart, dat een bredere blik op welvaart biedt dan financieel-economische welvaart. Het omvat ook andere dimensies zoals gezondheid, waardering voor het leven en de leefomgeving. Ook neemt het de verdeling van welvaart mee, heeft het oog voor welvaart later alsmede een grensoverschrijdende blik. Een tweede framework is dat van de Sustainable Development Goals (SDG’s). Dit zijn de door de Verenigde Naties in 2015 geformuleerde doelen om te komen tot een beter leefbare wereld in 2030. De SDG’s omvatten 17 doelen, 169 onderliggende doelen en 230 unieke indicatoren. Dit framework wordt in Nederland door diverse gemeenten gebruikt, en ook bij onderwijsinstellingen is deze populair. Een derde framework is dat van de CSRD, de wettelijke regels die op Europees niveau zijn uitgevaardigd voor grote bedrijven. Op grond daarvan dienen organisaties zich te verantwoorden over elementen op het vlak van Environment, Social en Governance.

Administratieve lastendruk

Een aandachtspunt bij de uitwerking van duurzaamheidsverantwoording is de administratieve lastendruk die daarmee gepaard kan gaan. Zo dient hiervoor de nodige informatie te worden verzameld en moeten rapportages worden ontwikkeld. Bovendien steunt duurzaamheidsrapportage ook op integratie van deze principes in de strategie, operationele activiteiten en besluitvorming en een lange-termijn focus op waardecreatie, wat vaak een meerjarig transitieproces met zich meebrengt. Vanwege signalen op het vlak van lastendruk zijn bij het bedrijfsleven de Europese CSRD bepalingen ook gewijzigd. Een mooi initiatief dat beoogt om de baten en lasten van duurzaamheidsverantwoording proportioneel te houden is de handleiding van de Coalition of the Willing. Hierbij heeft een coalitie van 20 partijen, waaronder gemeenten, banken, accountantskantoren en de VU, een handleiding opgesteld voor hoe decentrale overheden op een goede manier invulling aan duurzaamheidsverantwoording kunnen geven. Daarbij is onder andere goed gekeken naar welke informatie op dit moment al verzameld wordt en publiek beschikbaar is. 

Auteurs: Tjerk Budding en Brigitte de Graaff (Vrije Universiteit Amsterdam)