Adviesje

Uit uitlatingen van je opdrachtgaver maak ik op dat hij zich zorgen maakt over de pluriformiteit van de Nederlandse media. Door een financieel steuntje in de rug wil hij voorkomen, zeker nu de kredietcrisis zich in volle omvang aandient, dat er dagbladtitels verdwijnen.

Het Vaderland, Het Binnenhof, Het Vrije Volk, De Tijd, De Waarheid, De Typhoon, De Zaanlander, het Utrechts Nieuwsblad, de Rijn en Gouwe, het Rotterdams Nieuwsblad (alsook het Dagblad uit diezelfde stad), het Brabants Nieuwsblad, De Stem, het Nieuwsblad van het Zuiden, het Dagblad voor Noord-Limburg… Het zijn allemaal kranten die – sommige tot voor enkele jaren terug zelfs – in de tweede helft van de vorige eeuw met name het regionale medialandschap mede bepaalden. Het waren mooie tijden: zelfs in de grotere Nederlandse steden bestond er, ook als het om de nieuwsgaring ging, een felle concurrentiestrijd tussen lokale dagbladen.

Kijk, Elco, dáár was de democratie nu werkelijk mee gediend. Journalisten waren gedwongen op zoek te gaan naar nieuws en onthullingen omdat anders de concurrent hen voor zou zijn. Er was nog geen begin gemaakt met de goede traditie dat de lokale nieuwspagina’s vooral worden gevuld door  persberichten van het gemeentelijke bureau Voorlichting, waarbij de enige redactionele toevoeging bestaat uit het zinnetje ‘van een onzer verslaggevers’ boven de berichtjes. En, ook niet onbelangrijk, verschillende kranten in één stad zorgden ook voor verschillende opinies, wat belangrijke impulsen gaf aan het maatschappelijke en politieke debat.

Kom daar nog maar eens om, dezer dagen. Bijna alle Nederlandse steden en dorpen zijn een ‘one-paper-city’ geworden: er is hoogstens nog één lokale krant, die meestal nog slechts ‘beconcurreerd’ wordt door de advertentiebode, de kabelkrant van de lokale omroep of een plaatselijke kloon van websites als GeenStijl.nl. Dat krantenredacties er in een dergelijke omgeving niet ijveriger op worden, laat zich raden.

Die verschraling is destijds niet veroorzaakt door welke internationale economische crisis dan ook. Evenmin heeft de invoering van internet ertoe geleid dat tientallen zelfstandige krantentitels zijn opgeheven. Nee, het was meestal het gevolg van welbewuste keuzes van krantendirecties voor schaalvergroting en efficiencyverbetering. Krantendirecties die niet zelden ook nog de redacties meekregen met beloften over kwaliteitsimpulsen en verbeterde arbeidsvoorwaarden. Dat er titels zouden verdwijnen, werd hoogstens als onafwendbaar gevolg geconstateerd. Vanuit het krantenmetier werden nauwelijks vraagtekens geplaatst bij de mogelijke aantasting van de pluriformiteit van de pers. Om van de consequenties voor het functioneren van de (lokale) democratie nog maar te zwijgen.

Misschien toch leuk om dat in je gesprekken met de vertegenwoordigers van de dagbladsector nog even kort aan te stippen. Het zet de pleidooien van directeuren en hoofdredacteuren om overheidssteun tenminste eens in een ander perspectief.

Met vriendelijke groet,

Ad Burger