Aantal gemeenten met vuurwerkverbod neemt nauwelijks toe

Het aantal gemeenten met een lokaal vuurwerkverbod tijdens de jaarwisseling lijkt dit jaar nauwelijks toe te nemen ten opzichte van vorig jaar. In een rondgang van persbureau ANP geven twee nieuwe gemeenten van de ruim tweehonderd die hebben gereageerd aan dat zij het afsteken van vuurwerk verbieden. Hoewel de meeste gemeenten zeggen dat handhaven lastig is zolang er geen landelijk verkoopverbod is, hopen zij dat een verbod uiteindelijk leidt tot gedragsverandering.

Cameratoezicht

Nieuw dit jaar in het rijtje zijn Zutphen en Alkmaar. In de Noord-Hollandse stad sprak een meerderheid van de bewoners zich in een referendum uit voor een afsteekverbod. De gemeente zet extra boa’s en cameratoezicht in. ‘Maar het is ook bekend dat handhaving van het verbod in de praktijk niet makkelijk zal zijn.’ Alkmaar verwacht dat een vuurwerkverbod leidt tot ‘een geleidelijke cultuurverandering rondom het afsteken van vuurwerk’. Zutphen onderschrijft dit en noemt het verbod ‘een proces van lange adem’ dat een aantal jaar duurt ‘voordat iedereen er echt aan gewend is’.

Lasershow  

Vorig jaar hanteerden zestien gemeenten een lokaal afsteekverbod, waaronder Rotterdam, Eindhoven, Tilburg, Nijmegen, Arnhem, Soest, Bloemendaal en Heumen. Verschillende gemeenten bieden een alternatief, zoals een licht- en lasershow. Andere gemeenten organiseren een vuurwerkshow.

Naleving

In de meeste plaatsen grijpen handhavers wel in als ze zien dat er vuurwerk wordt afgestoken, maar is de pakkans klein omdat dit op heterdaad moet gebeuren. Bovendien is er in de meeste gemeenten te weinig capaciteit om te handhaven en zijn er andere prioriteiten. Daardoor wordt het verbod in de meeste plaatsen niet echt nageleefd. ‘Het beeld is dat vooral rond middernacht veel Amsterdammers “gewoon” vuurwerk hebben afgestoken’, zegt een woordvoerder over de vorige jaarwisseling, die ‘zeer onrustig’ verliep. De hoofdstad dringt dan ook bij het kabinet aan op een snelle invoering van een landelijk vuurwerkverbod.

Afsteekverbod

Heemstede en Mook en Middelaar zien dat er sinds de invoering van het verbod wel minder vuurwerk wordt afgestoken. Andere gemeenten zeggen dat het veranderen van een traditie tijd nodig heeft. ‘Op de lange termijn verwachten wij minder overlast van vuurwerk’, zegt Arnhem. Rotterdam verwacht dat het afsteekverbod ertoe zal leiden dat er minder vuurwerk in omloop is. ‘Met als gevolg minder overlast, schade, incidenten en letsel en dus ook minder druk op de hulpdiensten.’

Europees niveau

Meerdere gemeenten in de gebieden aan de grenzen met België en Duitsland zien weinig heil in een lokaal vuurwerkverbod. In aanloop naar de jaarwisseling gaan veel Nederlanders steevast de grens over om illegaal vuurwerk in te slaan. Verschillende gemeenten geven aan dat een lokaal verbod wat hun betreft daarom niet werkt. Een aantal geeft aan dat ook op Europees niveau afspraken gemaakt moeten worden over vuurwerk.

Inslaan

Onder meer Sittard-Geleen zegt dat een lokaal vuurwerkverbod niet te handhaven is. Het is volgens de Limburgse gemeente vrijwel onmogelijk om overtreders op heterdaad te betrappen, wat nodig is om een boete te kunnen geven. Ook is er volgens de gemeente geen eenduidige regelgeving in Europa over de verkoop, waardoor wie dat wil over de grens (zwaar) vuurwerk kan inslaan, ook als er in eigen land een verbod is. ‘We zien dat vuurwerkoverlast nu al begint’, aldus Sittard-Geleen.

Teleurstelling

Ook het Groningse Pekela ziet weinig in een vuurwerkverbod. ‘Reden is met name de niet-handhaafbaarheid van dit verbod en daarmee het niet in de praktijk kunnen afdwingen en het niet Europees regelen van dit verbod’, laat de gemeente weten. ‘Waarmee de teleurstelling en het vertrouwen in de overheid alleen maar zal toenemen. Wij wonen namelijk op een zeer korte afstand van Duitsland, waar vuurwerk volop te verkrijgen is.’

‘Waterbedeffect’

De Brabantse gemeenten Baarle-Nassau en Alphen-Chaam denken ook niet dat een lokaal vuurwerkverbod te handhaven is. De grensgemeenten verwachten bij zo’n verbod bovendien een ‘waterbedeffect’, waarbij vuurwerkoverlast zich verplaatst van de ene plek naar de andere. ‘Zolang het beschikbaar is zal het afgestoken worden’, zeggen de gemeenten aan de Belgische grens.

Vuurwerkvrije zones

Ook Tubbergen, Dinkelland, Zundert, Reusel-De Mierden, Landgraaf en Maastricht denken niet dat een lokaal vuurwerkverbod te handhaven is. Meerdere andere grensgemeenten geven overigens aan dat zij weinig overlast van vuurwerk ervaren. Zo zeggen Gulpen-Wittem, Vaals en Aalten dat er amper meldingen binnenkomen en dat een lokaal verbod of vuurwerkvrije zones daarom niet aan de orde zijn.