Geen generatiepact in 4 op 10 gemeenten

Zes op de tien gemeenten hebben een generatiepact en het aandeel werknemers jonger dan 35 jaar bij gemeenten was in 2019 15 procent, veel lager dan in de beroepsbevolking (37 procent). Dat blijkt uit de Personeelsmonitor Gemeenten 2019 van A&O fonds Gemeenten. Verder voert twee derde van de gemeenten geen actief beleid om jongeren te behouden of om hun uitstroom te voorkomen. 

Meer 60-plussers dan 35-minners
Je zou verwachten dat met het vergrijzende personeelsbestand gemeenten vol zouden inzetten op het generatiepact, waarbij oudere werknemers minder gaan werken en in plaats daarvan jongere werknemers worden aangenomen. Maar vier op de tien gemeenten hebben niet eens een dergelijk pact en slechts 10 procent daarvan heeft een generatiepact in overweging. En dat terwijl het aandeel jongeren bij gemeenten niet alleen veel lager is dan in de gemiddelde beroepsbevolking, maar ook ten opzichte van het aantal ouderen bij gemeenten: er werken bij gemeenten meer medewerkers die ouder zijn dan 60 dan medewerkers die jonger zijn dan 35.

Actief op instroom jongeren
Dit gat wordt heel langzaam kleiner. In 2019 bestond 40 procent van de instroom uit jongeren. Dat aandeel is wel weer iets lager dan dat van 2018 (41 procent). 80 procent van de gemeenten voerde in 2019 ook een actief wervings- en selectiebeleid om de instroom van jongeren te bevorderen, in 2018 was dit overigens nog 82 procent. Het gaat dan om stageplekken (72 procent), traineeprogramma’s (46), specifieke startersfuncties (22) en het vrijmaken van budget door gefaseerde uitstroom van oudere medewerkers, zoals het generatiepact (36 procent). De helft van de gemeenten had in 2019 trainees in dienst. Het aantal werkervaringsplekken per 100 medewerkers daalde dat jaar weliswaar van 0,7 naar 0,6, maar het aantal aanstellingen van jongeren bij gemeenten steeg van 4,6 naar 5,0 aanstellingen. De stijging zat vooral in het aantal aanstellingen in de leeftijdsgroep 27 tot 35 jaar.

Aandeel jongeren in uitstroom neemt toe
Gemeenten ervaren ook steeds minder belemmeringen om jongeren aan te nemen. Belemmeringen als dat de gemeente onvoldoende bekend is als werkgever en dat leidinggevenden (grote) waarde hechten aan werkervaring waardoor jongeren minder kans maken, kwam in 2019 nog maar bij 13 procent van de gemeenten voor, terwijl dat in 2017 nog bij 28 procent van de gemeenten het geval was. De crux zit hem in het behouden van de jongeren. Hun aandeel in de uitstroom neemt sinds 2016 ieder jaar met een procentpunt toe tot 17 procent in 2019. Belangrijkste reden voor jongeren om uit te stromen is onvoldoende carrièreperspectief en/of doorgroeimogelijkheden (32 procent).

Geen actief beleid op uitstroom
En twee derde van de gemeenten voert dus geen actief beleid om die uitstroom te voorkomen. De Personeelsmonitor 2019 toont een top 3 van manieren om jongeren te behouden: 82 procent van de gemeenten noemt opleiding en ontwikkeling. Iets meer dan de helft kiest voor jongeren inzetten op jongeren op verschillende projecten door de organisatie heen. 39 procent denkt dat het aanbieden van een vast contract jongeren stimuleert om te blijven. Een generatiepact werkt kennelijk voor zes op de tien gemeenten. Belangrijkste reden voor andere gemeenten om daar niet voor te kiezen is dat de gemeentelijke organisatie er simpelweg te klein voor is (21 procent).

Top 5 redenen geen generatiepact                                   %

1. (Te) kleine organisatie                                                     21
2. Andere invulling/(individueel) maatwerk                          19
3. Vanwege de kosten                                                         15
4. Dat is nog in ontwikkeling                                                  8
5. Geen tot onvoldoende behoefte/draagvlak/beleid             6

Bron: Personeelsmonitor Gemeenten 2019