Woorden over daden

Migratie is gesprek van de dag. Een verwarrende discussie. Elk jaar komen er samen circa 70.000 migranten uit andere EU-landen hier het werk doen wat autochtonen niet willen doen en migranten van buiten de EU om de kenniseconomie op peil te brengen. Dan rammelen verder nog vluchtelingen uit Oekraïne, Midden Oosten en Afrika aan de poort.

Onder het mom van gebrek aan onderdak, gezondheidszorg of onderwijs voor hen en voor eigen inwoners wil de overheid vluchtelingen terugdringen. Hoewel er volop pogingen toe gedaan worden lukt dit nauwelijks. Oost-Europeanen kan niet vanwege de EU. Handig is het ook niet om de expats van buiten de EU en in hun slipstream buitenlandse studenten waarop de kurk van de kenniseconomie drijft aan te pakken. Dus omdat vluchtelingen alleen maar geld en moeite kosten wordt hen dapper de wacht aangezegd.

Sinds de aanslagen in West-Europa door islamitische terroristen staat het etiket ‘moslim’ in een kwaad daglicht. Als bijna tien jaar geleden eerst de redactie van Charie Hebdo en kort erna de bezoekers van theater Bataclan afgeslacht worden door een groep moslimterroristen draait de opstelling van nieuwsbladen en politici over de islamcultuur om.

Een paar jaar later gooit een halvegare, die de franse leraar Paty om zeep helpt, olie op het vuur. Paty die in de klas met islamitische kinderen een les wijdt aan de vrijheid van meningsuiting doet in West-Europa nog meer het besef doordringen. Westerse waarden als zelfontplooiing, democratie, culturele-, religieuze- en seksuele vrijheid worden in islamkringen verworpen en vormen een bedreiging voor hun manier van leven.

Al dan niet in thuisland bedreigde vluchtelingen hebben de bedoeling het vinden van een nieuw leven en een betere toekomst. Gelovig of niet. Zaden van afkeer worden met het xenofobe etiket ‘moslim’ erop geplakt. Na tijden opgehokt te zijn in een AZC heeft een flink deel geen uitzicht op verblijf. Is het dan vreemd dat geweld opbloeit tegen Nederlanders uit onmacht, onkunde, verloren dromen gevolgd door een rot toekomst? Daarvoor hebben ze huis en haard niet verlaten.

De overheid wil kost wat kost de instroom van deze groep inperken. Door ontmenselijking en criminalisering van vluchtelingen pogen sommige politici de samenleving mee te krijgen in een extra push. Gesteund door de negatieve islamstempel wordt dit extra gevoed door zichzelf organiserende sociale kletskamers. Effectief wordt op allerlei manieren de opvatting uitgedragen dat door nieuwkomers het hoogste maar op één manier kan worden gediend in plaats van zelf uit te maken wat goed is. Hoofddoeken gelden als uiting van minderwaardigheid van vrouwen en elke afwijkende culturele- en heteroseksuele levensstijl is verboden.

Tegelijkertijd schotelt de politiek het beeld voor dat de overheid controle over migratie heeft en terugkeer van vluchtelingen het einde ervan is. In werkelijkheid is de migratiedynamiek zo groot dat elke vorm van grenspolitiek mislukt. In de praktijk zijn voor vluchtelingen nieuwe bestemmingen en nieuwe regels alleen maar andere werkelijkheden. Als bewezen ondernemende doorzetters zijn ze bij uitzichtloosheid en tegenslag niet voor één gat te vangen.

Streng beleid zoals in Zweden en Denemarken lijkt op korte termijn te werken. Maar gedwongen uitzetten of tegenhouden is vooral afhankelijk van diplomatie. Nu al wordt zichtbaar dat afhankelijkheid van migratiedeals met louche landen zoals Tunesië inzet wordt van grote politieke onderhandelingen met Europa. Dat nog eens aangevuld door de continue veranderende regelgeving, beleid en opvang van de verschillende Europese landen maken de oplossingsuitdagingen alleen maar groter.