Winst is als lucht

Mijn vader zei altijd: Winst is net als lucht. Je hebt het nodig om te ademen zodat je in leven blijft, maar het doel van leven is niet: lucht inademen. Winst is nodig om te kunnen blijven investeren in je organisatie en je mensen, dus om te overleven. Maar het doel is niet ‘winst maken’.

Sociaal-zorgondernemers worden al jaren negatief bejegend door de media, de gevestigde orde, zorgverzekeraars en andere zorgfinanciers. Je hebt zelfs gemeentelijke (subsidie)verordeningen die zorgaanbieders uitsluiten die ‘op winst zijn gericht’, dus BV’s e.d. De gevestigde orde heeft zich dan ook van oudsher georganiseerd als stichting. Die ‘mogen’ immers geen winst maken. Dat maken ze natuurlijk wel, als ze het goed doen. Stichtingen vinden makkelijk de weg naar subsidies en contracten met 100%-tarieven. Wel hebben ze last van de plafonds die zorgverzekeraars opleggen; zo kweek je elk najaar wachtlijsten en wordt er weer aangeklopt bij de politiek om méér, méér. 

Het geld dat stichtingen overhouden stoppen ze natuurlijk niet in eigen zak, maar gaat in een buffer, zonder er winst- of vennootschapsbelasting over te hoeven betalen. Bestuurders van stichtingen en toezichthoudende organen zijn vaak politiek-achtige (goeie) mensen. Stichtingen zijn van niemand, sommigen zijn heel rijk. Maar ze zijn geen ondernemer die met eigen geld risico’s neemt, innovatie aandurft en die even goede zorg biedt maar dan op bedrijfsmatige basis met lage overhead. Zo kun je tegen die door wet en jurisprudentie vastgestelde 75%-tarieven nog steeds goed uit de voeten. Maar veel lager moet dat niet worden.

De gevestigde orde stelt zich al heel lang teweer tegen de ‘cowboy-ondernemers’; deze worden verweten dat ze … ‘op winst gericht zijn’, alsof dat allemaal in eigen zakken verdwijnt, als ze al winst maken. Een ondernemer doet zijn stinkende best voor zijn cliënten omdat-ie anders failliet gaat. Dat is een risico dat bestuurders van stichtingen niet lopen; die gaan gewoon weg als het niet goed gaat. Ik zou wel eens een onderzoek willen zien naar de salarissen van stichtingbestuurders in vergelijking met wat ondernemers zichzelf betalen.

En in de laatste oekaze (o.a. tegen Buurtzorg) geen woord over dat zorgondernemers vaak al jaren achtereen in de top 10 beste zorgwerkgevers staan. Dat klanten giga tevreden zijn, dat de ‘commerciële’ zorgteams werk doen van goede kwalilteit. De werkwijze van Buurtzorg is inmiddels in een aantal andere landen overgenomen. Evidence-based, ha! Hij had destijds (2003) nog wel braaf gekozen voor een stichtingsvorm, maar zijn bedrijfsvoering heeft ie apart in verschillende ‘afdelingen’ ondergebracht in de vorm een BV, dus transparant en bedrijfsmatig verantwoord. Buurtzorg’s oprichter is nu de sjaak, omdat zijn BV’s ‘onduidelijk’ zouden zijn.

De Nationale Ombudsman stelt al heel lang: 98% van de mensen/organisaties zijn goed, 2% zit in de foute hoek. Dat geldt voor zorgondernemers, pgb-beheerders (hoewel daar meer lijkt te worden gerommeld dan elders) en ook voor zorgbestuurders van stichtingen.

Mechtild Rietveld
Meer columns van Mechtild Rietveld leest u hier.