VWS: langjarige afspraken maken tussen gemeenten en zorgaanbieders

Dit zijn de uitkomsten van het spoeddebat in de Tweede Kamer op woensdag 21 juni met staatssecretaris Martin van Rijn (PvdA) van VWS over de problemen in de acute psychiatrische jeugdhulp. Het debat werd gehouden na een indringende Facebookoproep op 12 juni door de moeder van Emma, een suïcidale tiener die al 3,5 jaar moet wachten op een plek in een behandelkliniek. Na veel rondbellen heeft Van Rijn in de afgelopen dagen uiteindelijk zelf voor Emma een psychiatrische opvangplek kunnen regelen.

Beschuldigende vinger

Van Rijn zegt ‘met ongeloof’ Emma’s verhaal te hebben gevolgd. ‘Elk kind dat acuut zorg nodig heeft, moet deze zorg direct krijgen’, stelt hij in de Kamer. ‘Gemeenten zijn bereid en in staat daarvoor te betalen, daar ligt het probleem niet.’ Met een beschuldigende vinger wijst Van Rijn naar de psychiatrische zorgaanbieders, die gezamenlijk blijkbaar niet in staat zijn enige tientallen acute gevallen onderling te verdelen.

Betere communicatie

De staatsecretaris eist meer en een betere communicatie tussen alle psychiatrische jeugdzorgaanbieders en krijgt daarbij steun van de Tweede Kamer. Ook wil hij dat voor het einde van dit jaar in alle 42 samenwerkingsregio’s van gemeenten door zorgaanbieders heldere wachtlijsten worden gepubliceerd, waarmee zowel gemeenten als cliënten uit de voeten kunnen.

Einde 2017 moet de (psychiatrische) jeugdhulp ook een duidelijk systeem van verwijzingen hebben opgesteld. ‘Als je in ziekenhuis A niet terechtkunt met een gebroken been, word je ook meteen doorverwezen naar ziekenhuis B. Dat moet voor de jeugdhulp ook gelden.’

50 telefoontjes

Het systeem van verwijzingen is nodig omdat Emma niet de enige is die moet wachten. Tijdens het debat deelt SP-Kamerlid Nine Kooiman een bundeling uit van vijftig andere schrijnende gevallen van jeugdigen die acuut psychiatrische hulp nodig hebben. Ze dwingt de Van Rijn tot de toezegging dat VWS de komende weken van alle betrokken wethouders opheldering zal eisen over het hoe en waarom van mogelijk gebrekkige psychiatrische jeugdhulp in hun gemeente.

Meerjarige contracten

Ook doet Van Rijn de toezegging dat hij erop zal letten of alle gemeenten goed regionaal samenwerken en inderdaad voldoende, passende hulp inkopen. Gemeenten moeten van hem nog dit jaar in gesprek met zorgaanbieders over wachtlijsten, maatregelen nemen bij onaanvaardbare wachttijden en hierover contractuele afspraken maken met aanbieders. Deze afspraken moeten – indien nodig – meerjarig zijn, benadrukt Van Rijn.

Dwingen tot samenwerken

Hij erkent dat specialistische instellingen nu regelmatig afzien van capaciteitsuitbreiding, omdat ze totaal niet weten voor hoe lang er gemeentelijke financiering is. Krijgen ze het jaar erop nog wel voldoende middelen om deze specialistische hulp overeind te houden? Het gaat echt niet om een tekort aan geld, benadrukt Van Rijn. ‘De Jeugdwet is duidelijk dat gemeenten zorg moeten bieden.’

Tot slot wil Van Rijn gemeenten vanaf 2018 kunnen dwingen regionaal goed samen te werken, om witte vlekken in de uitvoering van de Jeugdwet te voorkomen. Hiertoe zal hij voor deze zomer nog een wetsvoorstel indienen.