Voorrangsbeleid sociale huurwoningen divers

Vrijwel alle Nederlandse gemeenten geven kwetsbare groepen of urgente woningzoekenden voorrang op een sociale huurwoning. Dat blijkt uit een inventarisatie door de VNG. Vooral mensen met een medische indicatie, statushouders en mensen die uitstromen vanuit de maatschappelijke opvang krijgen voorrang. Studenten, starters en arbeidsmigranten worden zeer zelden extra geholpen.

Prestatieafspraken, convenant, verordening

De VNG verspreidde een enquête die werd ingevuld door 59 gemeenten, waaronder de G40 en de G4. Het voorrangsbeleid werd in 76 procent van de gevallen vastgelegd in prestatieafspraken met woningcorporaties. Iets minder dan de helft van de gemeenten had ook een convenant of afspraken via een huisvestingsverordening.

Weinig onderbouwing

De onderbouwing voor de noodzakelijkheid voor een voorrangsbeleid ontbreekt bij veel gemeenten. Wel wordt vaak het bevorderen van doorstroom en angst voor dakloosheid genoemd. In sommige gevallen laat het lokale bestuur het voorrangsbeleid aan de woningcorporatie. Verder zijn er grote verschillen in de groepen die gemeenten aanwijzen als urgent. Daarin is geen duidelijk patroon te zien, concludeert de VNG.

Verschillende groepen

De meeste gemeenten wijzen ongeveer 20 tot 30 procent van de sociale huurwoningen toe aan mensen met een urgentieverklaring. De groepen die in aanmerking komen voor zo’n verklaring lopen sterk uiteen. In 73 procent van de bevraagde gemeenten krijgen statushouders voorrang op een sociale huurwoning. In evenveel gemeenten komen ook woningzoekenden met ernstige medische problemen en mensen die uit de maatschappelijke opvang stromen bovenaan de lijst.

Arbeidsmigranten, starters en senioren zelden

Het minst vaak worden arbeidsmigranten bevoordeeld door de gemeente. Slechts 7 procent van de gemeenten geeft hen een voorrangspositie. Voor starters geldt dat zijn in 8 procent van de gemeenten voorrang krijgen. Ook senioren hebben zelden een bijzondere positie. Gemeenten geven in 59 procent van de gevallen aan dat ze maatwerk leveren aan woningzoekers en op die manier urgentie bepalen.

Juridisch vastleggen

De VNG ziet een noodzaak om de verdeling tussen de groepen juridisch vast te leggen. Er is nu sprake van onduidelijkheid en rechtsonzekerheid voor betrokkenen. Het uitsluitend sturen op de omvang van de groepen door het landelijk vaststellen van aanvullende criteria en weigeringsgronden is echter inefficiënt. Gemeenten willen flexibel blijven en meebewegen met maatschappelijke veranderingen, en de regionale verschillen zijn daarvoor te groot.