Gemeenten weigeren ‘slap uitgestoken handje’ Koolmees

Minister Wouter Koolmees (Sociale Zaken en Werkgelegenheid, D66) biedt de VNG in een brief aan dat hij een onderzoek naar de betaalbaarheid van het nieuwe inburgeringsstelsel ‘zwaar laat meewegen’. De minister wil zich echter niet bij voorbaat committeren aan de resultaten. De VNG-commissie Participatie, Schuldhulpverlening en Integratie (PSI) zal het aanbod naar alle waarschijnlijkheid verwerpen.

Onderhandelingen

De gemeenten liepen onlangs weg uit de onderhandelingen met SZW over het nieuwe inburgeringsstelsel. Volgens hen werd in de kostenramingen van het ministerie te weinig rekening gehouden met ICT-kosten, invoeringskosten, uitvoeringskosten en kosten voor beleidsontwikkeling. De VNG wil gezamenlijk met het ministerie van SZW onafhankelijk onderzoek laten uitvoeren en stelt dat als voorwaarde om de gesprekken te hervatten.

‘Uitkomsten zwaar meewegen’

Dat gaat Koolmees echter te ver, blijkt uit zijn brief aan de VNG-commissie PSI en het VNG-bestuur. ‘Het lijkt mij de beste oplossing als u dit onderzoek zelfstandig laat uitvoeren’, laat de minister weten. Hij zegt zich niet vooraf aan de uitkomsten van zo’n financieel onderzoek te willen committeren. Wel belooft hij de uitkomsten zwaar te laten meewegen in het bespreken van de ambities van het nieuwe stelsel. Daarnaast biedt hij aan dat er twee jaar na de inwerkingtreding van het nieuwe inburgeringsstelsel een evaluatie van de betaalbaarheid van het beleid plaatsvindt. Koolmees uit tot slot de wens om op korte termijn het overleg te hervatten en te praten over de invoeringskosten.

Commissievoorzitter Heijkoop sceptisch

‘Dit bod van de minister is een slap uitgestoken handje’, beaamt de Dordtse wethouder en VNG-commissievoorzitter Peter Heijkoop (werk en inkomen, CDA) sceptisch. ‘Minister Koolmees gaat voorbij aan de wens van gemeenten om gezámenlijk onafhankelijk onderzoek te laten uitvoeren naar de daadwerkelijke kosten van het nieuwe stelsel. Daar wordt simpelweg niet op geleverd. Men vindt het in Den Haag wellicht te spannend en ongewis om dat te doen omdat men met strakke financiële kaders te maken heeft. Maar dat is een interne kwestie van het kabinet. Gemeenten hebben daar geen boodschap aan.’ Heijkoop is blij dat Koolmees de uitkomsten van een VNG-onderzoek zwaar wil laten meewegen. ‘Dat geeft het onderzoek natuurlijk wat extra status, maar het biedt verder geen enkele garantie.’ Heijkoop, die tijdens het gesprek met Binnenlands Bestuur net onderweg is naar de commissievergadering in Den Haag, twijfelt er dan ook niet aan dat de commissie PSI het aanbod van de minister zal verwerpen. ‘Ook met het oog op de motie die bij het recente jaarcongres is aangenomen.’

In pak genaaid

Onlangs zette columnist en emeritus hoogleraar staatsrecht Douwe Jan Elzinga in Binnenlands Bestuur uiteen dat de gemeenten zich in aanloop naar de decentralisaties in 2015 in het pak hebben laten naaien door de VNG en het rijk. De aanloop richting het nieuwe inburgeringsstelsel wordt geen herhaling van zetten, bezweert Heijkoop. ‘De minister wil door, maar houdt geen rekening met de fermere houding die gemeenten nu aannemen richting het rijk. Wij zijn het er met elkaar over eens dat het huidige stelsel totaal is geflopt en wij zijn het inhoudelijk eens over de kant die we op willen. Maar wat de financiën betreft, zullen de gemeenten zich niet… Wij gaan onder deze voorwaarden nog niet verder in dit proces.’