VNG: 'Grenzen van de uitvoering zijn bereikt'

Gemeenten zijn het beu dat ze steeds weer nieuwe crisistaken moeten uitvoeren. De grenzen van de uitvoering zijn bereikt, signaleert de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG). Bij de volgende crisisregeling zijn het rijk en de landelijke uitvoeringsinstanties aan de beurt, vindt de vereniging.

Meer geld

Dat blijkt uit een position paper dat de VNG naar de Tweede Kamer heeft gestuurd in aanloop naar de begrotingsbehandeling van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW). Daarin pleit de VNG ook voor meer budget om mensen zonder werk naar de arbeidsmarkt te begeleiden. Daarnaast is er meer geld nodig voor de energietoeslag en de sociale werkvoorziening.

Grenzen 

'Gemeenten zijn steeds vaker de oplosser van crises', constateert de VNG. Tijdens de coronapandemie voerden ze steunregelingen TONK en TOZO uit, later schoten ze te hulp bij de hersteloperatie naar aanleiding van de toeslagenaffaire, coördineerden ze de opvang van Oekraïners en asielzoekers, en nu zijn ze druk bezig met de energietoeslag. Die regelingen moeten steeds 'in korte tijd en met veel onzekerheid over eventuele vergoedingen en compensaties' worden uitgevoerd. Door die opstapeling van nieuwe taken, zijn nu de grenzen van de uitvoering bereikt, aldus de VNG. Gemeenten pleiten er daarom voor 'om bij toekomstige nieuwe regelingen voor een oplossing in eerste instantie naar het rijk en de landelijke uitvoeringsorganisaties te kijken.'

Bestaanszekerheid

Gemeenten vinden bovendien dat het rijk door al die crisismaatregelen het zicht op de lange termijn verliest. 'Een groeiend aantal huishoudens zit financieel klem vanwege stijgende kosten, boven op de reeds hoge vaste lasten', stelt de VNG. Dat vraagt om een lange termijnvisie op het gebied van bestaanszekerheid en de arbeidsmarkt.

Financiën

Ook uit de VNG zorgen over de gemeentefinanciën. Zo zijn er signalen van verschillende gemeenten dat de vergoeding voor de uitvoering van de energietoeslag onvoldoende is. Ook moet er extra budget komen voor sociale werkbedrijven. De loonkosten stijgen door het afsluiten van cao's in de sociale werkvoorziening, maar daar is geen aanvullende financiering voor gekomen. 'Het risico bestaat dat gemeenten er, vanwege financiële motieven, voor kiezen mensen in de bijstand te laten, omdat dat voor hen goedkoper is. Dat is niet de bedoeling.'

Minimumloon

De verhoging van het wettelijk minimumloon zorgt voor een soortgelijk probleem. Hoewel de verhoging positief en noodzakelijk is in het kader van bestaanszekerheid voor inwoners, zorgt het ook voor hogere kosten voor gemeenten. 'Een hoger minimumloon werkt direct door in de kosten die gemeenten maken voor de kwetsbare doelgroep die werkt in de sociale werkvoorziening, beschut werk, of werkt met loonkostensubsidie. De verhoging van deze kosten is niet doorberekend in de budgetten die gemeenten voor deze taken ontvangen. Deze budgetten zijn daarom op dit moment niet toereikend.'

Kraptesectoren

Tot slot pleiten de gemeenten voor meer budget om inwoners naar de arbeidsmarkt te begeleiden. Want ondanks de krappe arbeidsmarkt staan er nog steeds mensen aan de kant. Om mensen om te scholen naar 'kraptesectoren' zijn extra middelen nodig, menen de gemeenten.