VNG bezorgd over waarschuwingsregister zorgfraude

De Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) twijfelt of het waarschuwingsregister de aanpak van zorgfraude gaat vergemakkelijken. Het bijbehorende protocol vraagt veel van de uitvoering. Daarnaast vinden gemeenten het moeilijk om in te schatten hoeveel de invoering gaat kosten. De koepel heeft het ministerie van VWS verzocht om de beoogde invoeringsdatum van 1 januari 2025 uit te stellen.

Uitwisselen

Het Waarschuwingsregister zorgfraude (WR) is onderdeel van de Wet bevorderen samenwerking rechtmatige zorg (Wbsrz). Deze wet moet ervoor zorgen dat partijen die betrokken zijn bij het bestrijden van zorgfraude gegevens met elkaar kunnen uitwisselen. Gemeenten en zorgverzekeraars kunnen dat via het WR doen.

Capaciteit  

Uit een analyse van de VNG blijkt echter dat uitvoerders zich zorgen maken. Zij vrezen dat de resultaten van het waarschuwingsregister niet opwegen tegen de benodigde inzet. ‘De vraag bestaat of het WR daadwerkelijk de aanpak van zorgfraude voor gemeenten gaat vergemakkelijken’, schrijft de koepel. Het bijbehorende protocol vraagt namelijk veel van de gemeentelijke uitvoering. Als er sprake is van een ‘gerechtvaardigde overtuiging van fraude’, moeten gemeenten de stappen uit dit protocol volgen. Om daaraan te voldoen moeten de werkwijzen en procedures van gemeenten op de schop. Er is per registratie extra capaciteit van toezichthouders en toetsers nodig. De implementatie vereist inzet van meerdere medewerkers, waaronder de privacy officer, de kwaliteitsmedewerker en de toezichthouder. Dat terwijl deze ambtenaren nu al een hoge werkdruk hebben, stelt de VNG in het eindrapport.   

Kosten

Daarnaast vinden gemeenten het moeilijk om in te schatten hoeveel de invoering van het WR gaat kosten. Een ruwe, eerste raming gaat uit van een inzet van 0,2 tot 0,5 fte per gemeente. Dit betekent ongeveer 18.000 tot 46.000 euro per gemeente. Oftewel zo’n 6 tot 15 miljoen euro voor alle gemeenten samen. De extra kosten per melding in het register, inclusief eventueel aanvullend onderzoek, variëren voor een gemeente van 700 tot 2.870 euro. De jaarlijkse beheerskosten voor de VNG en Zorgverzekeraars Nederland (ZN) zijn door VWS geraamd op 100.000 euro per jaar (prijspeil 2020).

Personele inzet

Daar komt bij dat het voor de meeste gemeenten nog onduidelijk is hoeveel registraties zij jaarlijks zullen doen. Hierdoor is het moeilijk om de kosten nu in te schatten. Die kunnen variëren van 700 euro per jaar voor één melding zonder extra onderzoek, tot bijna 30.000 euro per jaar voor tien registraties met extra onderzoekskosten. Vertaald naar alle 342 gemeenten geeft dit een zeer grote bandbreedte: van ruim 230.000 euro tot bijna 10 miljoen euro per jaar aan kosten voor personele inzet.

Verdachten

Het WR is zeker ‘een stap’ in de richting van een effectievere aanpak van zorgfraude. Maar of het goed gaat werken? De gemeentelijke toezichthouders verwachten dat registraties zullen leiden tot juridische procedures. De praktijk laat zien dat verdachte zorgaanbieders aan toezicht proberen te ontsnappen door een doorstart en/of door juridische procedures.

Drempels

Daarbij hebben toezichthouders moeite met het interpreteren van een ‘gerechtvaardigde overtuiging van fraude’. Ook tijdrovende procedures en de inrichting van onafhankelijke toetsing ervaren zij als barrières. ‘Als deze drempels de bereidheid om te gaan registeren in de praktijk verlagen, bestaat het risico dat het WR minder effectief wordt dan gehoopt’, zo waarschuwt de VNG.

Uitstel

Hoewel de Eerste Kamer de Wbsrz vorig jaar al aannam, bestaat het register nog niet. Dit onderdeel van de wet treedt in werking met een ministeriële regeling, die momenteel in de Tweede Kamer wordt behandeld. De VNG heeft het ministerie van VWS verzocht om de beoogde invoeringsdatum van 1 januari 2025 uit te stellen.