Nieuwe wet moet zorgfraude aanpakken

Afgelopen dinsdag stemde de Tweede Kamer in met het wetsvoorstel ‘bevorderen samenwerking en rechtmatige zorg’ (Wbsrz). Dit wetsvoorstel creëert de wettelijke grondslagen voor gegevensuitwisseling tussen gemeenten en ketenpartners om malafide zorgaanbieders aan te pakken. Ondanks brede steun is er veel onzekerheid omtrent het waarschuwingsregister.

Fraudesignalen uitwisselen

Met de Wbsrz moeten gemeenten, zorgverzekeraars en zorgkantoren de mogelijkheid krijgen om fraudesignalen met elkaar te kunnen uitwisselen. In de eerste plaats via het Waarschuwingsregister Zorg, dat de uitwisseling van fraudesignalen tussen gemeenten en verzekeraars mogelijk maakt. Zorginkopende organisaties kunnen het register inzien voordat ze met een zorgaanbieder een contract afsluiten.

Daarnaast wordt het huidige samenwerkingsverband Informatie Knooppunt Zorgfraude (IKZ), dat in 2016 is opgericht, een rechtspersoon met een wettelijke taak. Met het IKZ ontstaat één centraal loket waar fraudemeldingen van de verschillende zorgfinanciers bij elkaar worden gebracht. Alle gemeenten worden verplicht zich bij het IKZ aan te sluiten. Een goede zaak, liet de VNG in februari weten: ‘Momenteel beslist elke gemeente zelfstandig om aan te sluiten op het IKZ, niet elke gemeente is hierdoor aangesloten. De VNG heeft in 2018 kenbaar gemaakt dat een sluitende ketenaanpak rondom zorgfraude enkel optimaal werkt wanneer alle gemeenten aangesloten zijn en gebruik maken van de mogelijkheden rondom het informatieknooppunt.’

Uitstel door amendementen

De stemming is meerdere keren uitgesteld. Na de val van het vorige kabinet was het wetsvoorstel controversieel verklaard. Op 14 februari werd de behandeling van de Wbsrz hervat, maar op 11 april werd de stemming opnieuw uitgesteld. Reden hiervoor was de aankondiging van een nieuw amendement rond het Waarschuwingsregister Zorg. Een aantal Kamerleden wilde extra zorgvuldigheidseisen instellen. Tot ongenoegen van de VNG, de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa), die deze amendementen ‘onwenselijk en onuitvoerbaar’ noemden. Naar aanleiding van deze kritiek zijn de amendementen aangepast. Concreet betekent dit dat niet de IGJ, maar de Wmo-toezichthouder van de gemeente toetst of opname in het register ‘gerechtvaardigd’ is. Voor de VNG zijn deze amendementen in aangepaste vorm ‘acceptabel’.

Onzekerheden waarschuwingsregister

Toch zitten er nog wel wat haken en ogen aan het waarschuwingsregister, vindt Mark Husen. Als juridisch adviseur van Stimulansz helpt hij gemeenten met kwesties die betrekking hebben op naleving en privacy in het sociaal domein. Het is volgens hem nog niet zeker wat er concreet met een waarschuwing gaat gebeuren. ‘Gemeenten hebben vrijheid in de wijze waarop ze met een waarschuwing omgaan. Interessant zal zijn welke beheersmaatregelen gemeenten gaan treffen en in hoeverre het waarschuwingsregister als een zwarte lijst zal gaan functioneren’, zegt Husen.

Wat de praktijk gaat doen kan de wetgever niet dichttimmeren, maar daarmee zijn de formele wijzigingen nog niet zinloos. Husen: ‘Met het aannemen van de amendementen is er in de wet iets meer inhoud gegeven aan de wijze waarop een waarschuwing in het register wordt opgenomen. Bovendien komen er voor het begrip ‘gerechtvaardigde overtuiging’ meer uniforme criteria in een AMvB.’

Eerste Kamer

Of de Eerste Kamer blij is met dit voorstel is de vraag. Husen verwacht dat de imperfecties in het wetsvoorstel ‘onvoldoende zwaarwegend’ zullen zijn voor de senatoren. De kans is dus groot dat de Wbsrz ook in deze Kamer op instemming kan rekenen.