Nog geen oplossing voor asielcrisis: ‘Elke dag is er een te veel’

VluchtelingenWerk Nederland laat weten ‘diep teleurgesteld’ te zijn dat het kabinet nog geen akkoord heeft kunnen sluiten met het Veiligheidsberaad over het creëren van meer opvangplekken voor asielzoekers. Volgens staatssecretaris Van der Burg (VVD, Asiel) ontstaan er nog geen acute problemen door het uitblijven van een afspraak. Ondertussen lopen de achterstanden in de behandeling van asielaanvragen op.

Kwestie van dagen

‘De nood is ontzettend hoog’, zegt VluchtelingenWerk Nederland. ‘Als er niet snel goede afspraken komen over meer opvangplekken voor asielzoekers, is het een kwestie van dagen voordat we de vreselijke situatie in Ter Apel van afgelopen weken en dagen weer terugzien.’

Geen akkoord

De 25 burgemeesters van het Veiligheidsberaad en het kabinet bespraken maandag een plan om de problemen in de asielopvang op te lossen, waaronder in Ter Apel. Daar moesten de afgelopen tijd mensen op stoelen slapen omdat het te druk was in het aanmeldcentrum. Het beraad en het kabinet kwamen maandag nog niet tot een akkoord voor een oplossing. Later deze week komen beide partijen nog een keer bijeen.

Mensonterend

‘Elke dag dat deze situatie voortduurt, is er een te veel. We doen wederom een dringend beroep op gemeentes en kabinet om snel tot werkbare oplossingen te komen’, aldus VluchtelingenWerk. ‘We snappen dat het ingewikkeld is en dat het veel van gemeentes vraagt, maar dat we er in een land als Nederland niet in slagen om mensen op een fatsoenlijke manier op te vangen is mensonterend.’

Tijd

Volgens staatssecretaris Eric van der Burg (VVD, Asiel) leidt het uitblijven van een akkoord met de veiligheidsregio’s echter nog niet tot acute problemen. ‘Het speelt voor nu, de komende dagen en volgende week geen rol’, zei de bewindsman na het overleg met het Veiligheidsberaad. ‘We hebben ook in die zin de tijd om te zorgen dat het op een goede manier gebeurt.’

Extra opvangplekken

Dat komt vooral door de extra opvangplekken die veiligheidsregio's vrijdag hebben toegezegd. In ruil daarvoor zou het kabinet met structurele oplossingen komen voor de asielcrisis. Hierover sprak het kabinet maandagavond in Utrecht met het Veiligheidsberaad, bestaande uit de burgemeesters die de veiligheidsregio's voorzitten.

Stroef

Als er volgende week nog steeds geen akkoord ligt ‘dan moeten we dan weer verder kijken’, zegt Van der Burg desgevraagd. Zowel hij als Veiligheidsberaad-voorzitter Hubert Bruls denkt deze week een overeenstemming te kunnen bereiken, hoewel het overleg op maandag naar verluidt stroef verliep. ‘Maar tot nu toe hebben de veiligheidsregio's gezegd: zolang we met elkaar in gesprek zijn, zullen er geen problemen ontstaan’, aldus Van der Burg. Hij heeft ‘geen enkele reden daaraan te twijfelen’.

Overlast

De asielopvang wordt ook dinsdagavond in Den Haag besproken. Een delegatie van een aantal raadsleden, wethouders en de burgemeester van de gemeente Westerwolde (waar het aanmeldcentrum Ter Apel ligt) brengt een bezoek aan de Tweede Kamercommissie voor Justitie en Veiligheid. Het gesprek gaat onder meer over de overlast voor inwoners en ondernemers, de druk op de medewerkers betrokken bij de asielopvang en over de impact op de vluchtelingen.

Draagvlak

Volgens de gemeente Westerwolde staat het draagvlak voor de opvang van asielzoekers ernstig onder druk door de problemen. ‘Inwoners worden geconfronteerd met vernielingen, diefstal en intimidatie’, aldus een woordvoerder van Westerwolde. ‘Ondernemers zijn dagelijks de dupe van winkeldiefstallen. Medewerkers van COA, IND, beveiliging en het openbaar vervoer raken oververmoeid en ook de vluchtelingen hebben te lijden onder de slechte omstandigheden waarin zij verblijven.’ In het aanmeldcentrum in Ter Apel is het de afgelopen tijd vaak te druk, waardoor mensen op stoelen moeten slapen.

Verplichten

De delegatie uit Westerwolde zal de commissie tien maatregelen voorleggen, die volgens hen de problemen van Ter Apel verminderen. De maatregelen zijn onder andere het direct realiseren van een sobere opvang (gesloten of semi-gesloten) voor kansarme asielzoekers, minimaal twee aanmeldcentra in Nederland en het strafbaar maken van fraude in de asielprocedure. Ook wil Westerwolde graag een aanwijsbevoegdheid voor de staatssecretaris om gemeenten te verplichten asielzoekers op te vangen en meer financiële middelen voor de inzet van extra boa’s.

Achterstanden

Ondertussen lijkt de druk op de asielopvang voorlopig nog niet af te nemen: maandagavond bleek dat de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) kampt met oplopende achterstanden in het behandelen van asielaanvragen. Dat betekent dat het langer duurt voordat asielzoekers de opvang kunnen verlaten. Volgens Vluchtelingenwerk Nederland wachten momenteel 26.000 asielaanvragen op een beoordeling van de IND.

Beslistermijn

De IND erkent dat de achterstanden oplopen. ‘Van de asielaanvragen die nu in behandeling zijn, bevindt ruim een derde zich buiten de wettelijke beslistermijn van zes maanden’, laat de dienst weten in een reactie. ‘De IND is hard op zoek naar nieuwe collega’s die ons onder meer kunnen helpen in het hoor- en beslisproces.’ Volgens een woordvoerder doet de dienst er alles aan om te voorkomen dat asielzoekers te lang op een besluit moeten wachten, maar lukt dat niet altijd. (Redactie/ANP)